zomer 2021: oranje, geel en groen – 3: dorpen in polen

Het woord "stervensdruk" heeft wel veel losgemaakt bij mijn lezers. M te W appte me dat ze onlangs een boek heeft gelezen met deze titel en daar erg van onder de indruk is geraakt. Het boek is het persoonlijke verhaal van Suzanna van de Hunnen (niet de echte naam van de schrijver). Ze is begin veertig als ze eierstokkanker krijgt. Na anderhalf jaar is ze uitbehandeld en is haar geschatte levensverwachting één tot twee jaar. Suzanna neemt de moeilijke beslissing om kwaliteit boven kwantiteit te stellen en stopt met de behandelingen. Dan ontdekt ze dat er nog iets is wat de kwaliteit uit haar leven haalt, namelijk doodsangst: “Ik ben al dood voordat ik de pijp uit ben”. Het zal ongetwijfeld een aangrijpend boek zijn voor veel mensen, maar het komt niet op mijn leeslijst: nmsb (niet mijn soort boeken).

Buurman R appte me dat ik voor een Tyskiebiertje niet helemaal naar Polen hoefde af te reizen: in Nederland wordt het gewoon door de Grolsch gebrouwen voor de plaatselijke markt. Wist ik niet. Tyskie is na Żywiec het populairste bier van Polen en wordt sinds 1629 gebrouwen. Tegenwoordig is een Japanse holding eigenaar.

Nog even over geldzaken. De valuta die in Polen gebruikt wordt is de Poolse zloty. Normaliter krijgen landen die toetreden tot de Europese Unie de euro als nationale valuta, maar omdat de slechte staat van de Poolse economie de waarde van de euro kan aantasten, mag Polen de euro nog niet hanteren. De zloty kan onderverdeeld worden in 100 grosz, net als de Europese cent. De naam van de zloty stamt af van de gouden florijnen uit Venetië en betekent letterlijk ‘gouden’.

De zloty heeft munten en biljetten. De munten kunnen een waarde hebben van 0.01, 0.02, 0.05, 0.10, 0.20, 0.50, 1, 2 tot 5 zloty. De biljetten kunnen een waarde hebben van 10, 20, 50, 100, 200 tot 500 zloty. Hoe je ook betaalt in Polen, genaaid word je toch door de banken. Iedereen wil een centje of groszje meepikken en graag meer dan dat. Toen ik later op mijn pinbonnetje van de geldopname keek zag ik een ongunstige wisselkoers en daarbovenop een “transaction fee” van 16,95 PLN (waarbij PLN staat voor Poolse zloty), dus alleen dat laatste kostte al 4 €. Al met al gaan er zo’n 4 zloty's in 1 euro. Die arme banken toch! Met alle sombere verhalen van de banken, plus massaontslagen en sluiting van filialen, lijkt het een wonder dat ze onder de streep nog iets verdienen. Toch maken de meeste banken volop winst. ING zag de winst vorig jaar halveren door de pandemie. Niettemin bleef er 2,5 miljard euro over. Rabobank: 1,1 miljard euro. Van de grote drie noteerde alleen ABN Amro een klein verlies, maar dat lag vooral aan de problemen bij de zakentak.

vrijdag 2 juli: @ nowe miasto nad warta (polen)

Heb gisteren nog vergeten te vertellen dat we inmiddels zijn voorzien van een “Covid-19-Ausweis”, zo’n mooie (internationale) QR-code op je smartphone. Polen is een relatief veilig land wat corona betreft: afgelopen 14 dagen zijn er 5 besmettingen per 100.000 inwoners geregistreerd (vergelijkingscijfer Nederland: 58).  

Bron: allecijfers.nl. Het blijft wel vreemd dat Janneke van de camping je begroet met een uitgestoken hand. Eigenlijk is dat ook meteen het antwoord op de vraag: “waarom Polen?” De eerste vakantielanden waar de meeste mensen aan denken, zijn landen zoals Spanje en Portugal. Warme landen, mooi stranden en lekker eten, ook wij mogen er graag vertoeven. Maar, in tegenstelling tot vele landgenoten kiezen we dit jaar voor “iets anders”. Een jaar of vijftien geleden waren we ook al in dit land en we willen kijken of er veel veranderd is sinds die tijd. Wat er in die jaren niet veranderd is, is de ligging van de Warta. De Warta is een zijrivier van de Oder, heeft een lengte van 808 km en is daarmee de op twee na langste rivier van het land. Eén van de belangrijkste plaatsen aan de Warta is Poznań, waarschijnlijk komen we daar morgen.

De hoofdactiviteit van vandaag bestond uit een fietstocht door de lichtglooiende omgeving. “Kennismaken met Poolse dorpen en steden” was het thema. Einddoel de stad Jarocin waarover Wikipedia niks meer te vertellen heeft dan “Jarocin (Duits: Jarotschin) is een stad in het Poolse woiwodschap Groot-Polen, gelegen in de powiat Jarociński. De oppervlakte bedraagt 14,44 km², het inwonertal 25.805 (2005).” Je blijft dan bezig moeilijke woorden op te zoeken: een woiwodschap of provincie duidt oorspronkelijk het gebied aan dat door een woiwode wordt bestuurd en is tegenwoordig de benaming van de zestien regionale bestuursgebieden van Polen, Een woiwodschap is op zijn beurt weer onderverdeel in meerde prowiats (een prowiat komt ongeveer overeen met een arrondissement of prefectuur. De prowiat bestaat tenslotte uit meerdere gemeenten (de gmina). Jarocin is best een aardig stadje, alleen is het op dit ogenblik één grote bouwput. Een hele zoete oliebolachtige substantie hebben we bij wijze van lunch verorberd in het stadspark.

Tussendoor hebben we inderdaad kennis gemaakt met Poolse dorpen, maar ik zal je niet vermoeien met al die namen, want die ben je 30 seconden na het lezen al weer vergeten. Vooruit eentje dan omdat we daar morgen de trein naar Poznań nemen: Chocicza. Elk dorp heeft wel een mooie kerk, een versierd kruisbeeld of een heiligenbeeld in de aanbieding. Polen is een katholiek land, dat blijkt.

“Een stapel oude stenen”, aldus de samenvatting door W van de ruïnes van het paleis Opaliński in Radlin. Het zijn de overblijfselen van een kasteelachtig iets gebouwd in de tweede helft van de zestiende eeuw door een grootmaarschalk van de kroon. De volledige naam? Ruiny zamku opalińskich w radlinie. Opvallend: heel veel graan en erg weinig maïs, veel prachtige nieuwbouw, meer slechte wegen dan goed onderhouden asfalt in het buitengebied, het merendeel van de auto’s heeft veel ervaring (zeg maar geïmporteerde tweedehandsjes uit het westen), mode uit de jaren zestig van de vorige eeuw en heel veel lelijke koppen op van die bonkige oostbloklijven. Dat alles maakt het land zo Pools, volgens W. 

Na zo’n vijftig kilometer kwamen we terug bij de bus. Alleen de hoeveelheid gereden kilometers vormde een bron van discussie: hoeveel hebben we nu eigenlijk gereden? Routebeschrijving van de camping gaf 46,7 km aan; Google Maps tijdlijn noteerde er 49,5 en het display van de fiets spande de kroon met 51,7 kilometer.

Janneke van de camping heeft vanavond voor ons gekookt: bigos, een traditioneel Pools en Litouws gerecht. Het is een stoofpot van witte kool, zuurkool, wortels, ui en verschillende soorten vlees, zoals Poolse worst, rundvlees, varkensvlees, spek, lamsvlees en/of wild (ik proefde ook rookworst). Het geheel wordt gekookt met kruiden, zoals zout, zwarte peper, echte marjolein en laurier. Janneke had er sambal in verwerkt, goed voor de bieromzet. In Polen wordt bigos meestal geserveerd met brood, wij kregen er witte rijst bij. Erg lekker!

En als afdelingsvoorzitter van Veilig Verkeer Nederland moet je je toch met de verkeerssituatie in een land vertrouwd maken.

Weer een dag om in te lijsten. Op naar zaterdag!