zomer 2021: oranje, geel en groen – 28: berlijn krijgt nog één kans

Dit wordt onze vierde keer Berlijn. De eerste keer was ergens begin jaren 70 toen we met het Seminarium voor Orthopedagogiek een studiereis maakten naar Berlijn. Slapen in west en elke dag Checkpoint Charley over naar oost. Uiteraard heeft dat de meeste indruk gemaakt. De tweede keer was in de begintijd van het “groene monster”, dus dat moet zo omstreeks 2005 geweest zijn. Reisje gemaakt naar Frankfurt an der Oder en met de trein een heen-en-weertje naar Berlijn. Maakte geen indruk. De derde keer was vier jaar geleden, we stonden met de camper op dezelfde Wohnmobilstellplatz als vandaag. We hebben die dag ruim 15 kilometer door Berlijn gewandeld bij een temperatuurtje van zo’n 30 graden. Ook niet een succes dus. Vandaag krijgt Berlijn een nieuwe kans: we hebben een georganiseerde fietstocht door de buitenwijken van de stad geboekt, de highlights kennen we intussen wel.

dinsdag 27 juli: @ oraniënburg (bij berlijn)

Te warm om de hele dag door Berlijn te slenteren, dus de ochtend begonnen met een fietstocht. Voor een deel met het Knotenpunktsystem, voor een deel met zij van Google Maps. De omgeving van Oraniënburg is erg mooi, vooral als de fietspaden niet de grote weg volgen. Van dat laatste hebben de Duitsers wel een handje. Ik ken maar één land waar ze een fietspad van asfalt of beton dwars door een natuurgebied leggen. Inderdaad: Nederland. En weer hadden we 25 kilometer op de teller staan, dus wederom op de laatste vonkjes onze thuishaven bereikt. De foto is van vier jaar geleden, maar neem van mij aan dat er niks is veranderd in die tijd.

Studie gemaakt van het openbaar vervoersysteem van Berlijn en omgeving. Blijkt dat je daar tegenwoordig FFP2-maskers moet dragen in de trein, tram, bus en metro. Onze blauwe lapjes schijnen niet voldoende te zijn. FFP staat voor Filtering Facepiece Particle; ofwel: een gezichtsmasker dat deeltjes filtert. Het toegevoegde getal (FFP 1, 2 of 3) drukt uit hoe sterk de ingeademde lucht wordt gefilterd. Hoe hoger het getal, hoe meer bescherming. In de zorg wordt vooral gebruik gemaakt van FFP1- en FFP2-maskers. De maskers hebben de opschriften FFP1 (minimaal 80% van de deeltjes wordt tegengehouden), FFP2 (94%) of FFP3 (99%). Rossmann Drogeriemarkt wilde ze wel kwijt: 5 stuks voor € 6,99. Knap benauwd die dingen, vooral met dit weer.

Een dagkaartje gekocht voor alle vervoersoorten in Berlijn en omgeving, 10 € per persoon, ruim twee euro duurder dan vier jaar geleden. Van Oraniënburg loopt de S-Bahn naar Berlijn. De volledige naam is “Stadtschnellbahn” en werd in Berlijn ingevoerd in 1882 met stoomtractie. In 1924 is begonnen met de elektrificatie. Voor de spoorliefhebbers: de S-Bahn in Berlijn is samen met die van Hamburg de enige in Duitsland die gebruik maken van een derde rail (stroomafname aan de onderzijde), alle andere S-Bahnnetwerken maken gebruik van het gewone spoorwegnet met bovenleiding. 

We mochten blijven zitten tot Nordbahnhof, waar we konden overstappen op tramlijn M10, maar één halte later al weer zijn uitgestapt om de Gedenkstätte Berliner Mauer te bekijken, dat wil zeggen het buitengedeelte: een strook van 1,4 kilometer langs de Bernauer Strasse is één groot monument geworden op de plek waar vroeger de grens tussen Oost- en West-Berlijn lag. Op de historische locatie aan de Bernauer Strasse strekt het zich 1,4 km uit over de voormalige grensstrook en laat de doffe ellende zien van die tijd. Op het gedeelte van de muur die is blijven staan is te lezen "In Erinnerung an die Teilung der Stadt vom 13. August 1961 bis zum 9. November 1989 und zum Gedenken an die Opfer kommunistischer Gewaltherrschaft" ("Ter herinnering aan de verdeling van de stad van 13 augustus 1961 tot 9 november 1989 en van de slachtoffers van de communistische tirannie").

Fijn dat de tram elke 6 minuten langs komt, hoef je nooit te wachten. We mochten weer een paar haltes mee om uit te stappen in de buurt van ons trefpunt voor de fietstocht. Aan de vroege kant, maar dit gedeelte van Berlijn kent (net als de rest van de stad) voldoende terrasjes om al het verloren vocht weer aan te vullen. Hadden we bij onze fietstocht in Tallinn een paar weken geleden een gids voor ons alleen, hier moest de Nederlandse kudde verdeeld worden en vertrokken we met twee groepen van 15 personen. En dan heb ik het nog niet over de Duitse en Engelse versies van fietstochten met een viertal verschillende thema’s: hier wordt grof geld verdiend. 

Een kleine vier uur fietsen door de buitenwijken van Berlijn waarbij vooral het verschil in de verschillende wijken werd uitgelegd (Kreuzberg, Prenzauler Berg), de Karl-Marx-Allee werd bewonderd, een kijkje genomen bij de East-Side-Galerie, tegen de wind in gefietst over het voormalige vliegveld Tempelhof, het Görlizer Park en Volkspark Friedrichshain met een bezoekje werden vereerd en tot slot nog de studio van David Bowie waar onder meer Heroes is opgenomen. David Bowie woonde twee jaar in Berlijn, hij kwam er om af te kicken en nam tussen neus en lippen even drie albums op.

Over elk van de hierboven genoemde items kan ik natuurlijk een verhaal schrijven, bijvoorbeeld over vliegveld Tempelhof dat vooral naamsbekendheid heeft gekregen tijdens de blokkade van West-Berlijn door de Sovjet-Unie. Deze boys dachten dat ze West-Berlijn (een kapitalistisch vlekje in een groot communistisch gebied) wel op de knieën konden krijgen door de stad uit te hongeren. Tempelhof heeft een vitale rol gespeeld als eindpunt van de Berlijnse luchtbrug die de geallieerden uitvoerden onder supervisie van de de Amerikanen. Voedsel, medicijnen en zelfs steenkool kon niet meer over land aangevoerd worden dus moest het transport maar via de lucht (de vliegtuigen kregen al snel de naam Rosinenbomber). Dit blokkadefeestje duurde van juni 1948 tot mei 1949. Nog een paar maanden na de blokkade was geëindigd vlogen de vliegtuigen door om het transport over land aan te vullen. Nee, ik zal niet nog een item uitwerken: orders van het bevoegd gezag. De foto’s moeten het werk doen.

Na een kleine vier uur trappen waren we weer terug bij ons vertrekpunt en konden nog net het eerste terras halen om ons over te geven aan een grote pils en een hapje wok (we twijfelen of het een Thai of een Vietnamees was; niet belangrijk: lekker maar veel), W aan het rund en ik aan de eend. De trambestuurster even later vond dat iedereen na één halte maar uit moest stappen (een politieauto dwars over de weg, waarom zal altijd een raadsel blijven) en dat we de U-Bahn (zeg maar metro) moesten nemen. Vonden wij best, ons kaartje is de hele dag geldig en of we nu met een S, een U of een M gaan zal ons worst wezen. Hebben alleen het lijnenstelsel van het openbaar vervoer in Berlijn niet in ons hoofd zitten en op de telefoon is het te priegelig. Gewoon gokken en goed gegokt: de U naar Berlin Alexanderplatz, overstappen op de S2 en in station Friedrichsstrasse konden we de S1 naar Oraniënburg pakken. Het was me het dagje wel, tegen kwart over negen waren we weer bij ons bussie (intussen ook nog eens 11.662 stappen op de teller). Bekaf, maar we konden zeggen: een mooie dag! En morgen? Morgen is er weer een dag. Hannover? Of ruikt de bus de stal? Je hoort het wel.