nazomeren – 3: net als hannibal over de alpen

De post: S te W vroeg zich af waarom we een fietshelm droegen. Zijn die verplicht in Zwitserland? Ja en nee: wanneer je harder dan 20 kilometer per uur rijdt op de fiets, moet je in dit land een helm dragen, of je nu op een gewone fiets, een racefiets, een mountainbike of een e-bike pedaleert. Fiets je langzamer dan 20 kilometer per uur, dan geldt deze verplichting niet. Nu heb je in dit bultige land al snel 20 km of meer op je teller staan, dus “petje op” en zelfs W is het daarmee eens.

vrijdag 9 september: @ lisanze (lago maggiore)

“Waarom de tunnel nemen als de pas ook kan?” was mijn simpele vraag, waarop ik als antwoord kreeg “Ik was er al bang voor”. Waarom zou je als een worm onder door een berg kruipen en niks zien behalve de achterlichten van je voorganger, terwijl je boven kunt genieten van onvergetelijke uitzichten (tenminste als het weer het toelaat). Ik heb het over de Gotthardpas, ook wel Sint-Gotthard of Passo del San Gattardo genoemd. 26 kilometer lang en een maximale hoogte van 2106 meter. Daarnaast bestaan er een drietal tunnels: de spoortunnel uit 1882; de wegtunnel (opengesteld in 1980) en tenslotte de Gotthard-basistunnel, een spoortunnel van 57 kilometer, geopend in 2016. We gaan dus de bult over net als kooplieden, pelgrims en avonturiers dat al in de middeleeuwen (en nog eerder) deden. Nou ja, niet helemaal: zij gingen te voet of hadden een pakezel bij zich, wij gaan met gemotoriseerde paardenkrachten. Er is nog een verschil: de pasweg is ergens in de jaren 70 van de vorige eeuw vernieuwd en geschikt gemaakt voor modern gemotoriseerd verkeer, de “oude” pasweg, met de naam Via Tremola, is nog steeds te gebruiken, maar wordt niet aangegeven: je moet dus zoeken. Deze oude weg wordt vooral gebruikt door motorrijders, wielrenners en avontuurlijke toeristen (ik mocht deze variant absoluut niet rijden van W, er schijnen nu eenmaal grenzen te zijn). Er lopen ook veel wandelpaden door de bergen naar de pas. 

Moest tijdens de beklimming even denken aan Hannibal Barkes, die generaal van Carthago die tijdens de Tweede Punische Oorlog (218 – 201 vC) vanaf Spanje via de Alpen Italië binnentrok. Tientallen olifanten vormden een onderdeel van zijn enorme leger tijdens deze veldtocht. Deze olifanten werden gebruikt om vijandelijke rangen te breken en soldaten te vermorzelen. Ongeveer zoals de Oliphaunts uit de oerwouden van Far Harad, ten zuiden van Midden-Aarde uit de boeken van Tolkien. Voor wie nu nog niet op het juiste been is gezet: Lord of the Rings, deel 3: de terugkeer van de koningen. Maar we hadden het over Hannibal. De vraag is “waar trok Hannibal de Alpen over?” Volgens de laatste berichten moet dat zijn geweest op de Col de la Traversette op de grens van Frankrijk en Italië. Dit omdat daar een flinke lading eeuwenoude paardenstront is gevonden. Wij lijken dus in de verste verte niet op Hannibal: a. we steken op de verkeerde plek de Alpen over en b. ik mag W absoluut een olifant noemen.

De Gotthardpas verbindt Andermatt met Airolo, is een mooi weggetje, maar absoluut niet moeilijk (al begon Puzzel als een gek te piepen toen ik vanuit stilstand aan een helling van 10 procent begon, ja je wilt soms foto’s maken). Voor de roomsen onder ons: de pas is vernoemd naar Godehardus van Hildesheim, ook bekend als de heilige Gotthard uit Beieren. Met de bouw van de eigenlijke pasweg werd pas in 1826 begonnen, daarvoor was het een “muilezelpad”.

Tussen het eind van de Gotthardweg en het begin van het Lagio Maggiore stelde W de vraag “Wat eten we vanavond?” Begon ik meteen uit volle borst te zingen:

In einem Bächlein helle, da schoß in froher Eil
Die launische Forelle vorüber wie ein Pfeil
Ich stand an dem Gestade und sah in süßer Ruh
Des muntern Fischleins Bade im klaren Bächlein zu
Des muntern Fischleins Bade im klaren Bächlein zu.

Natuurlijk heb je, net als W, dit stuk herkend als het eerste deel van Die Forelle, gecomponeerd door Schubert met tekst die is gebaseerd op een gedicht van Christian Friedrich Daniel Schubart. Je hebt ook een versie van Jules de Corte, zelfde melodie, andere tekst:

Zij was een lief jong meisje, niet schuchter noch brutaal
Steeds vrolijk als een sijsje en reuze muzikaal
Zodra zij twee, drie tellen alleen gelaten werd
Dan zong zij die Forelle, Forelle van Schubert, bis
Dan zong zij die Forelle, Forelle van Schubert.

En ook Jan Rot heeft ooit een variant gemaakt op Die Forelle, zelfde muziek, andere tekst:

Ik wil graag iets vertellen aan meisjes jong en fris
Van jagers op forellen, dat is een speels soort vis
Ik stond eens op een brugje, keek op zo’n rugje neer
Soms ging ze als een lasso en dan weer als een speer.

Oh ja: we eten vanavond gerookte forel! En voor je het weet zit je met zulke prettige gesprekken aan de noordkant van het Lago Maggiore. Nee, we waren toen nog lang niet bij de camping: die ligt aan de zuidkant van het meer en als je weet dat de lengte van dat ding 60 kilometer is, je op de meeste plaatsen niet sneller mag rijden dan 50 en op veel plekken de snelheidsmeter niet boven de 30 uitkomt, dan kun je op je klompen aanvoelen dat het nog zo’n anderhalf duurde vóór we Puzzel definitief (voor vandaag dan) konden parkeren. Anderhalf uur water dus aan de rechterkant (we reden langs de oostoever), het eerste deel Zwitsers grondgebied, het tweede Italiaans. Geen straf, want het was mooi water. Bekijk de foto’s maar. Waarschijnlijk blijven we een dagje extra, dus voor meer info over het meer moet je nog een blog wachten. Wij gaan aan de forel! (Nadat W in het zwembad en in het meer gezwommen heeft en … bis). Eén ding wil ik nog kwijt: het meer is, net als de andere grote Italiaanse Alpenmeren, in een van de IJstijden door een gletsjer uitgeslepen. Aan de zuidkant is daarbij een wal achtergelaten, die een soort natuurlijke dam vormt.

V: 185.167; A: 185.417; rijtemperatuur: tussen de 9 (Gotthardpass) en 26 graden (camping), wisselend bewolkt, zelfs nog een enkel drupje. Zon op/onder: 06:55/19:49 (gegevens Lisanze). Camping Lido Okay, Campercontact geeft als adres: Lisanze, Sesto Calende, Varese, Lombardije, Italië; dan weet je het wel. Acsi-camping, 22 €, het zwembad hebben ze speciaal voor W een week langer opengehouden. Een mooie dag. En morgen? Morgen is er weer een dag. Waarschijnlijk blijven we plakken: het wordt tijd om te fietsen. Wanneer we vanavond opgevreten worden door de muggen zullen we waarschijnlijk morgen anders beslissen.