najaarstocht 2025 - 10: rondom ons is water

Wat ik toch met handcrematorium bedoelde, vroeg F te DH zich af. Beetje creatief denken beste F te DH. Wanneer je uitgaat van vliegen en muggen kom je een heel eind. Niet? Dan bekijk het plaatje maar. Elektrisch, inderdaad!

maandag 1 september: @ driewegsluis

Van een paar kanten kregen we te horen dat we, als we naar Friesland gingen, beslist moesten proberen een plekje te krijgen op Jachthaven Driewegsluis: een rustige passantenhaven met een aantal camperplekken omgeven door natuur en water, gelegen bij Nijetrijne op de grens van Friesland en Overijssel. Eerlijkheidshalve moet ik bekennen dat ik nog nooit van Nijetrijne gehoord heb. W trouwens ook niet, dus we lieten ons verrassen. Net over de gens maar wel in Friesland, gemeente Weststellingwerf. Weet je dat ook weer. En als je Nijetrijne ziet staan kun je op je klompen aanvoelen dat er ook een Oldetrijne moet zijn. Dat klopt. De naam Nijetrijne betekent “nieuwe grenslijn” en werd voor het eerst vermeld in 1320 onder de naam Nienwestrinde. En om het verhaal compleet te maken: de Driewegsluis uit 1927 heeft drie uitgangen. Er zijn maar drie van dit type in Nederland.

Tussen Zutphen en Nijetrijne ligt 117 kilometer, tenminste als je “snelwegvermijdend“ hebt aangeklikt in Google Maps en de route laat voeren via de Lidl in Staphorst (zag op Streetview dat ze een geschikte parkeerplaats hadden). Kom aanrijden en zeg tegen W “Heb hier vaker boodschappen gedaan; waar hebben we hier op de camping gestaan?“ W wordt soms pissig van dit soort absurde vragen, dus zelf maar even opgezocht. En inderdaad: in 2018 met kinderen en kleinkinderen (ja, W was er ook bij) op camping Dassenburcht in Punthorst gestaan, camping van Staatsbosbeheer. Was een verjaardagscadeautje en met zoon J toen boodschappen gedaan voor de bbq bij de Lidl. Weet het: beetje vreemd geheugen. Foto is van dat weekend in 2018, eigenlijk is er niet zo heel veel veranderd.

Het leuke van “snelwegvermijdend“ rijden is dat je nog eens een keer wat ziet. Bedoel niet de bebouwde kom van Deventer en de buitenwijken van Zwolle maar bijvoorbeeld het lintdorp Rouveen. Samen met het aangrenzende Staphorst is het zo’n 8 kilometer lang. Oorzaak is turfwinning.

 

Jachthaven Driewegsluis had nog wel een plekje voor ons. Tientje per nacht en af en toe een muntje voor de stroom. Rust met een hoofdletter hier. Mooi uitzicht over het water. We zitten hier in de gemeente Weststellingwerf maar daarover in een volgend blog meer. De jachthaven ligt aan de rand van de Rottige Meente. Rottige Meente is misschien een vreemde naam voor een supermooi waterrijk natuurgebied, een vooimalige veenpolder met een afwisseling van water en doge plekken. Overal in Rottige Meente (mag ook met een H: Meenthe) kom je sporen van turfwining uit het verleden tegen (veensluizen, molens en turfhuisjes).

Dat zagen we aan het begin en het eind van onze fietsroute van vandaag. Zonovergoten maar ook zwaarbewolkt en een stevige onweersbui (op een kilometer afstand). Mooie gravelpaden, veel water en zelfs een klokkenstoel bij het kerkhof van Spanga. De klokkenstoel, een monumentaal bouwwerk, werd in 1989 geplaatst (er hadden al veel voorgangers in het dorp zelf gestaan). Een probleem: er was wel geld voor een stoel, maar niet voor een klok. Door een gift, ter gelegenheid van de heropening van een bankfiliaal in Wolvega, kon in oktober van dat jaar toch begonnen worden met luiden. ’t Is dat ik gecremeerd word, anders had ik hier wel willen liggen.

Een eindje verder konden we al weer een korte pauze inlassen en wel bij de Grachtsluis. Zal proberen het verhaal niet te lang te maken. In 1847 verleende de koning octrooi tot het bepolderen, vervenen en droogmaken van het gebied gelegen tussen de Tjonger, de Helomavaart, de Linde en de Statendijk aan een club die de naam “de Groote Veenpolder van Weststellingerwerf“ kreeg. Een van de eerste daden van de heren was het bouwen van de Grachtsluis (1855). Voor de sluiswachter werd er ook een stulpje gebouwd. De sluis werd een paar keer vernieuwd onder meer toen aan het einde van de jaren '20 van de 20ste eeuw besloten werd om het “Grachtkavel“, een complex van zo’n 2.110 bunder groot in de buurt van de sluis, te vervenen. Rekenfoutje, bedankt. De schutsluis bleek niet bestand te zijn tegen de grotere waterdruk die ontstond door de afgravingen. Dus werd de sluis, in het belang van de scheepvaart, rond 1930 vernieuwd. In 1960 werd besloten tot de sluiting van de Grachtsluis en de afbraak van de bijbehorende sluiswachterwoning. De sluis raakte in verval maar is later door de Stichting Waterschapserfgoed (de nieuwe eigenaar), samen met de mensen uit de streek, enigszins opgekalefaterd, maar functioneert niet meer.

Ons keerpunt was het Tjeukermeer. Hier heet het Tsjûkemar. Ooit (zo rond 1840) heeft men het idiote plan gehad om het meer droog te leggen, analoog aan het Haarlemmermeer en zo. Gelukkig zijn die plannen niet ten uitvoer gebracht, anders had de IFKS een plek minder voor de jaarlijkse wedstrijd skûtsjesilen.

 

Het laatste hoogtepunt van de tocht vormde de trekpont over de Tjonger. Normaal ligt zo’n kreng altijd aan de andere kant van het water en moet je eerst een tijdje zwengelen. Gelukkig waren een aantal Engelstaligen bezig met de overtocht naar onze kant. Nog even dachten we dat we ondersteuning zouden krijgen, maar het naderende echtpaar draaide zich met fiets en al om, dus W en ik mochten het zwengelwerk alleen doen. W nam nog even een afwachtende houding aan en beriep zich op haar kwetsbare kant. Toen ik opperde om een film van haar te maken en die door te stuen naar het nageslacht ging zij aan het werk en zwengelde zich in het zweet. Samen kwamen we aan de overkant van de Tjonger en echt: ook ik heb mijn fysieke portie werk geleverd. Voor de mensen die ook willen: deze gymmastiek kun je het hele jaar doen, behalve bij ijsgang. Onderweg inhouden voor de pleziervaart is niet nodig. Die ziet een angstaanjagende ketting gedeeltelijk boven het water uitkomen en de schippers lijken plotseling alle tijd van de wereld te hebben.

Na 35 kilometer waren we weer bij de camper. Nee, nevenstaande foto is niet onze gemodificeerde camper maar een vogelkijkhut ergens onderweg. Een mooie fietstocht en ook een mooie autorit eerder deze dag. V: 218.400; A: 218.517; rijtemperatuur 17 tot 19 graden. Tijdens het fietsen oplopend tot 22 graden. Alle vormen van bewolking meegemaakt, tijdens de fietstocht een paar spetters gevoeld en onweer op afstand gezien. Later op de middag (we zaten al in het busje) nog een flinke regenbui. Een mooie dag. En morgen? Morgen is er weer een dag. We hebben hier voor ons verblijf betaald tot woensdag. Misschien moet er af en toe een nieuw muntje in de stroomautomaat en waarschijnlijk trappen we morgen een paar kilometer de andere kant op. Je hoort van ons.