intermezzo - 1: ’s morgens nog de regge, ’s middags de dinkel

Vrijdag begint onze najaarstocht. Woensdag en donderdag nog wat verplichtingen, dus even een paar dagen “overbruggen“. Mooi woord eigenlijk dat “intermezzo”. Het komt uit het Italiaans en betekent letterlijk “tussenspel”. Even wat gesnuffeld in naslagmedia en wat blijkt? Oorspronkelijk werd intermezzo in de 16e–17e eeuw gebruikt in de Italiaanse opera en toneelwereld: een kort muzikaal of toneelmatig stukje dat tussen twee bedrijven van een groter werk werd opgevoerd, vaak lichter of luchtiger van toon. Later is de betekenis breder geworden, en in het Nederlands (en andere talen) gebruiken we intermezzo nu ook in de figuurlijke zin: een kort tussendoortje, onderbreking of afwisseling binnen een groter geheel. Bijgaand plaatje is gemaakt door ChatGPT, opdracht: "maak een afbeelding die een intermezzo in figuurlijke zin weergeeft".

zondag 17 augustus: van @haarle via @home naar @de lutte

Frisjes, 11 graden bij het opstaan. Zowel buiten als binnen, want alle bovenramen stonden nog wagenwijd open. Die uitdrukking “wagenwijd open” gebruiken we op het museum regelmatig tijdens rondleidingen wanneer we het over de deuren van een oude boerderij hebben. Het woord komt voort uit de combinatie van wagen en wijd. Dat laatste woord is een term die al in het Middebnederlands (pak ’m beet: dertiende eeuw) voorkomt. Wagenwijd is een versterking: zo wijd dat er een hele wagen doorheen zou kunnen rijden. Vaak werd er bij zo’n deur ook een midler gebruik, in de Achterhoek een houten steunpaal in het midden van de deur. Die midler kon je dan verwijderen om de deur echt wagenwijd open te zetten. Later werd de uitdrukking ook figuurlijk gebruikt en neem van mij aan dat wanneer we het hebben over een hart dat wagenwijd voor je opengezet wordt er echt geen sprake is van een midler. Maar ik dwaal weer eens ernstig af.

Contact met het thuisfront. Waar brengen we ons intermezzo door? W stelde Erve Velpen voor, in de Lutte, vlak bij de Dinkel. Laat nu mijn fietstocht van gisteren (die ik dus niet gefietst heb) voor een groot deel langs de Regge gaan. Begon spontaan het Twents volkslied te zingen:

Er ligt tussen Dinkel en Regge een land
Ons schone en nijvere Twente
Het land van de arbeid het land der natuur
Het steeds onvolprezene Twente
Daar golft op de essen het goudgele graan
Doet 't snelvlietend beekje het molenrad gaan
Daar ligt er de heide in 't paarsrode kleed
Dat is ons zo dierbare Twente. (bis)

Moest dus eerst even mijn allessie ophalen. Meteen maar even voor drie dagen warm en koud inslaan bij de Aldi aan de Heringsaweg (vanwege het parkeren). Vervolgens voor een groot deel dezelfde weg terug, nu alleen niet richting Regge, maar richting Dinkel. Ook wat anders dan 's ochtends: nu met een bijrijdster. Nog een paar plekjes vrij op Erve Velpen, we vonden een plaats met een bordje “gereserveerd vanaf woensdag“. Komt goed uit: die dag hebben we andere verplichtingen.

Erve Velpen ligt op een kleine 800 meter van een groot natuurgebied, het Lutterzand (ongeveer 600 hectare - ik durf geen bunder meer te zeggen). Door het Lutterzand (zandverstuivingen, heidevelden en bossen met de grove den, berken en jeneverbesstruiken) meandert het riviertje de Dinkel met zijn steile oevers. Het centrum van De Lutte ligt om de hoek, Denekamp op 7 kilometer en Oldenzaal en Ootmarsum ook op fietsafstand. Het was er vandaag een stuk drukker dan in februari 2017 toen ik bijgaande foto heb gemaakt. Maar ook deze keer weer een gratis Johma salade en een Heks'nkaas.

Natuurlijk een fietstocht, daarvoor zijn we met de camper weg. Geprobeerd een route te fabrieken langs vooral onbekend terrein en dat is voor een zeer groot deel gelukt. Ga je niet lastig vallen met dingen die ik ooit al een keer uitgebreid behandeld heb zoals het kanaal van Almelo naar Nordhorn, de watermolen van Singraven en de xylofoon langs de Dinkel (alleen was de xylofoon in het kistje in 2022 nog van metaal, vandaag was het een houten geval - niet alleen het kistje).

Wat ik wel wil noemen is de Mauritsbrug met het kanon. We gaan even terug naar 1597. Prins Maurits, de zoon van Willem van Oranje, had zijn handen vol aan de Spanjaarden, we zitten nog midden in de Tachtigjarige Oorlog. In dat jaar was Maurits aan het knokken in het oosten van Nederland (ja ik weet dat de slag om Grolle in 1627 was en dat Frederik Hendrik toen de aanvoerder was, maar de Tachtigjarige Oorlog duurde dan ook 68 jaar, dan heb je dat soort dingen). Hij (Maurits dus) trok rond met een groot leger van 9000 soldaten, 1600 paarden en een kudde kanonnen met de bedoeling om de Spanjaarden uit Twente te verjagen uit onder meer de vestingen Enschede, Oldenzaal en Ootmarsum. Daarbij trok Maurits toen ook langs Beuningen, waar hij de Dinkel overstak. De brug daarover moest natuurlijk versterkt worden om dit leger er over te kunnen laten trekken. Het lukte hem de Spanjaarden in genoemde vestingen (met in Oldenzaal bijvoorbeeld zo’n vierhonderd Spaanse bezetters) te verjagen.

V: (Haarlo) 217.367; A: (de Lutte) 217.520. Rijtemperaturen ergens tussen de 17 en 19 graden. Ruitenwissers soms op interval. De fietstocht zou volgens alle weerapps droog verlopen, toch misten we een paar keer de ruitenwissers op onze brillen. Soort van regen die door regenradars niet gedetecteerd wordt, maar waar je toch een natte kont van krijgt. Op sommige foto's zie je dat het echt heiïg was vandaag. De verwachting is dat het de komende dagen beter wordt. Zon op/onder: 06:17 20:53 (gegevens de Lutte). Een mooie dag. En morgen? Morgen is er weer een dag. Wat denk je? Verrassing: fietsen!