napruttelen – 1: halloween in het westen

Jazeker, ik weet het: Halloween valt op 31 oktober omdat dat de avond vóór Allerheiligen is. Halloween is afgeleid van All Hallows' Eve (= Allerheiligenavond). Gaan we nog verder terug in de tijd dan is 31 oktober op de Keltische kalender Oudejaarsavond (het nieuwe jaar begon bij de Kelten op 1 november). Komt oorspronkelijk uit Engeland waar christenen zich dan voorbereidden op de feesten van Allerheiligen en Allerzielen. Die gaan over de dood en het leven na de dood. Allerheiligenavond werd uiteindelijk afgeschaft als kerkelijk feest, maar thuis bleven de mensen het gewoon vieren. En toen ze naar Amerika emigreerden namen ze het mee. Daar werd het een feest voor kinderen en jongeren, van peuters tot studenten.

In de wijk Ackerswoude van Pijnacker (kleinzoon Q woont daar) wordt het in het weekend gevierd, dit jaar voor de zesde keer. Omdat Q met zijn ouders en oma langs de deuren wil gaan (trick or treat) is aan opa gevraagd om evenals vorig jaar verkleed als heks het nodige snoepgoed uit te reiken. Dat we daarvoor naar het westen moeten rijden, twee overnachtingen boeken op camping De Drie Morgen en ook nog wat voedselvoorzienende werkzaamheden moeten verrichten is volgens W volstrekte bijzaak, want “dat heb je toch over voor je kleinkind!” Waarvan akte. “En waag het niet om meer dan een halve pagina te schrijven over de geschiedenis van Halloween!” waren haar slotwoorden. Ga ik ook helemaal niet doen, want voor ik het weet heb ik weer een half boek geschreven over feiten die niemand interesseert, bijvoorbeeld dat Allerheiligen vroeger vrijwel overal op 1 november werd gevierd, behalve in Ierland waar dat op 20 april plaatsvond. Volsta met de zeggen dat het feestje net als Moederdag en Valentijnsdag een leuke aanleiding is voor de middenstand om hun omzet een boost te geven. Volgens mijn buurvrouw is het een feest dat niet zou mogen gehouden vanwege het “heidense” karakter: geesten oproepen en zo. Maar zij viert op 31 oktober dan ook het begin van de reformatie en that's different cook. Kon me er vroeger druk om maken, tegenwoordig ben ik “too old” om ergens over te piekeren. Buurman aan de andere kant zegt het op zijn Achterhoeks: “Mwah, gezellig maor völs te weinig bier” en daar ben ik het dan weer helemaal mee eens. Voor onze vaste fotokijkster: lekker veel plaatjes vandaag. 

In Lichtenvoorde maken ze er dit jaar ook werk van en wel op de koopzondag van 6 november. Basisscholen zijn uitgenodigd om deel te nemen aan een pompoenenwedstrijd en er is een spinnenspeurtocht in de binnenstad waar “leuke Halloweenaccenten” worden aangebracht.

vrijdag 27 tot zondag 29 oktober: @ zoetermeer

Naar het westen dus op vrijdag met bus en auto. Dat laatste vervoermiddel was voornamelijk bedoeld om ons te verplaatsen tussen Zoetermeer en Pijnacker. Waarom? Het is 's avonds te vroeg donker, het weer is onbestendig en vergeet de temperatuur niet. Voldoende redenen om niet te hoeven fietsen. Weer op de Drie Morgen in Zoetermeer, nog een beetje een kale camping, vooral in het najaar. In ieder geval zijn de planten gedurende de tijd dat wij er er waren niet van droogte gestorven, er was voldoende vloeibare zonneschijn aanwezig. W op vrijdag nog even te voet de buurt verkend. Ze had graag gezien dat de rook van haar schoenzolen afkwam, maar ze was na een paar minuten al weer drijfnat terug. Later op de middag nog een keer geprobeerd, wederom met weinig succes.

V: 203.301; A: 203.465. Rijtemperatuur: 11 tot 12 graden, ruitenwisserwerk. Zon op/onder: 08:29/18:22 (gegevens Nootdorp, volgens de telefoon ligt de camping daar het dichtst bij).

Zaterdag was voor mij voor een groot deel een rustdag. W ging met onze dochtert naar de sauna en ik moest het fort bewaken. Geen probleem: had nog wat schrijfwerk voor een vrijwilligersclub. Laat in de middag werd ik opgehaald door een bijna gekookte wederhelft en had ik daarna vooral een voedselverstrekkende rol. Erwtensoep al eerder deze week klaargemaakt. Volk vindt het lekker maar gunt zich niet de tijd om uitgebreid te kokkerellen. Geef toe dat er leukere werkjes bestaan dan knolselderij schoonmaken en in dobbelsteentjes snijden. Later op de avond een heksspelende en snoepuitdelende rol voor alle trick-or-treatjes die in de wijk Ackerswoude van Pijnacker op de bel durfden te drukken. Weer een heel bijzonder spektakel.

In de nacht van zaterdag op zondag kregen we het jaarlijkse cadeautje van de regering: een uurtje langer in bed mogen blijven. De regering inderdaad, want die besloot in 1977 de zomertijd (weer) in te voeren. Reden? Besparing van energiekosten. Misschien hadden ze het artikel van Benjamin Franklin (“An Economical Project for Diminishing the Cost of Light”) in hun achterhoofd. In dit artikel uit 1784 beschreef hij hoe hij op een dag om zes uur 's ochtends wakker geworden was, naar buiten had gekeken en gezien had dat de zon al op was. Bovendien constateerde hij dat de zon op dat vroege uur ook al licht gaf. Verspilling, meende Franklin, die stelde dat mensen ontzettend veel kaarsen en geld konden besparen als ze in de zomer een paar uur ‘eerder’ zouden leven. Met zijn bevindingen werd niks gedaan. De volgende die met plannen over de invoering van de zomertijd kwam leefde ruim 100 jaar later en heette William Willett. Hij schreef in 1907 de brochure “The Waste of Daylight” waarin hij aankaart dat het economisch erg jammer is dat het “[...] heldere licht van de vroege ochtend in de lente- en zomermaanden zo zelden wordt gezien of gebruikt [...]”.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd de zomertijd door de Duitsers voor het eerst echt ingevoerd. De oorlog was duur en om kolen te besparen besloot Duitsland op 30 april om één uur voor middernacht de zomertijd in te voeren. Ook in de bezette delen van België en Frankrijk werd dit ingevoerd. Nederland volgde het voorbeeld een dag later. Engeland voerde de zomertijd drie weken nadien ook in. Na de oorlog werd dit besluit teruggedraaid. In de Tweede Wereldoorlog ging Nederland op bevel van de Duitsers van de Amsterdamse Tijd over op de Midden-Europese Tijd. De klok moest één uur en veertig minuten vooruit worden gezet zodat het in Nederland even laat zou zijn als in Duitsland. In 1946 werd de zomertijd afgeschaft. In 1977 werden zomer- en wintertijd echter alweer ingevoerd. Dit keer vanwege de oliecrisis. Door in de zomer langer gebruik te maken van het zonlicht, zou er energie bespaard worden. 

Er zijn al enige tijd plannen om dat gedraai aan de klok in de gehele Europese Unie weer af te schaffen. Het standpunt van de overheid: “De Europese Commissie wil de zomertijd en wintertijd afschaffen. Het kabinet vindt dat de Europese Commissie nog niet duidelijk aangeeft wat de voor- en nadelen van de afschaffing zijn. Daarvoor is een diepgaande effectbeoordeling door de Europese Commissie nodig. Het kabinet ziet deze effectbeoordeling als een belangrijke volgende stap in de uiteindelijke standpuntbepaling."

Het voordeel van de wintertijd was vannacht dat we een uurtje langer in bed konden genieten van een storm (of spreek je bij windkracht 6 niet van storm?) die probeerde ons busje van de wielen te blazen. Is niet gelukt maar we stonden vanmorgen op met het gevoel dat een martini van James Bond moet hebben: “shaken not stirred”. Het voortdurend begieten van het plaatwerk met water heeft dan misschien een zuiverende maar op den duur geen rustgevende werking. Beetje brak wakker worden dus (correctie: W dan, naast mij kunnen ze met een elektrische ijzerzaag de complete Eiffeltoren in stukjes van 5,23 cm zagen en dan nog zal ik niet wakker worden). Na de afbakbroodjes en het gekookte eitje scheidden zich onze wegen: W ging met haar autootje huiswaarts en ik knoopte nog een dagje eenzame afzondering aan het weekend vast.