brieven aan mijn zusje(s): dolen 6: schokland

dinsdag 11 april: @ Nagele

Puzzel sleepte ons vandaag van het ene boerenerf (Anjum) naar een volgend (Nagele). Nagele ligt in het zuiden van de Noordoostpolder en kent een “bekroonde” camperplaats (derde prijs NKC verkiezing camperlocatie van het jaar 2014): afslag Nagele (campercontact 6.555). Nagele zelf staat bekend om de eigenzinnige architectuur: je treft er alleen maar huizen aan met platte daken en maximaal twee verdiepingen hoog. Zelfs de kerken zijn in blokvorm gebouwd. Onze Achterhoekse architect Gerard Schouten heeft hier ook een aantal huisjes ontworpen. Ook Mien Ruys (die van die bielsen in de tuin) heeft een steentje bijgedragen aan het ontwerp van Nagele: lekker recht is het devies. Van haar hand schijnt ook het kerkhof te zijn. We vonden het dorp er nogal gedateerd uitzien, maar dat kan ook niet anders als de eerste huizen medio 50-er jaren zijn neergezet. Beetje achterstallig onderhoud en hier en daar wat leegstand (of wordt het gerenoveerd?). Wel lekker rustig in het dorp: geen doorgaand verkeer. De jongens en meisjes van “De Acht en Opbouw” dachten in 1954 al goed na.

De Noordoostpolder, Flevoland, Zuiderzee, IJsselmeer: je kunt er pagina’s over vullen. Ik probeer het in een enkele alinea samen te vatten. Rond 500 v C lagen er op de plek waar we nu zitten enkele zoetwatermeren, onder de Romeinen bekend als “Lacus Flevo” en later het Aelmere. In de vroege middeleeuwen steeg de zeespiegel (ook toen al) en een reeks stormen en overstromingen zorgden er voor dat in 1248 het zoute zeewater het Aelmere binnendrong, waardoor het binnenmeer een binnenzee werd. Het kreeg al snel de naam Zuiderzee. Na de stormvloed van 1916, waarbij meer dan 50 doden vielen en grote delen van Nederland onder water kwamen te staan, werd definitief besloten om de Zuiderzee af te sluiten. Dit was uiteraard omwille van de veiligheid, maar ook omdat er een voedseltekort was ontstaan. Er was dus dringend behoefte aan extra landbouwgrond. De Zuiderzeewet van 1918 regelde onder meer het droogleggen van de Wieringermeer, het aanleggen van de Afsluitdijk en de realisatie van de IJsselmeerpolders, waaronder de Noordoostpolder. Eerst wilde men op een ander plekje beginnen te polderen, zelfs werd overwogen om maar gewoon te stoppen met het hele feest. Uiteindelijk besloot men toch maar het stuk grenzend aan Overijssel aan te pakken. In 1936 begon men met de voorbereidende werkzaamheden zoals het aanleggen van de dijken, waarna in 1940 met het droogmalen werd begonnen. De polder viel officieel droog op 9 september 1942, midden in WO II.

Een fietstochtje door de omgeving met als hoogtepunt “Schokland” stond op de activiteitenlijst. Schokland is samen met Urk eiland-af en opgenomen in de Noordoostpolder. De route naar Schokland zou bestaan uit een deel van de Tulpenfietsroute. We hadden het kunnen weten: ook in 2015 waren we rond deze tijd in dit gebied op zoek naar kleur. Kijk eventueel nog even op http://berrynales.blogspot.nl/2015/04/naar-de-bollen.html voor de (groene) details. Vandaag zagen de bollenvelden er iets anders uit: zie bijgaande foto. Misschien hebben we de verkeerde kant op gekeken?

Het museum in Schokland geeft een goed beeld van de geschiedenis van het eiland: groot begonnen en erg klein geëindigd. Door zware stormen en landafslag nam de zee steeds een stukje eiland mee. Berucht is de stormvloed van 1825. Toen de paalwormen (meegelift uit de verre landen waar we zaken deden) er voor zorgden dat de houten beschoeiingen als lucifershoutjes afknapten besloot de overheid (koning Willem III mocht een handtekening zetten) het eiland in 1859 te ontruimen. Mederedenen voor die ontruiming zullen ongetwijfeld de armoede en de inteelt op het eiland zijn geweest. De Unesco vond het allemaal prachtig en heeft Schokland in 1995 als eerste object van Nederland op de Werelderfgoedlijst geplaatst. Staat ons historische kerkje en zo naast de Chinese Muur op het lijstje.