in blijde verwachting – 2a: gendringen, gratis en voor niks

Weet je nog dat ik een week of zo geleden een verhaal heb geschreven over mijn moeder en haar Jiddische woorden? Kreeg daarna van een aantal lezers wat verwijzingen “die-me-verder-zouden-kunnen-helpen”. Tja, de bedoelingen zijn goed, maar als ik een link krijg die verwijst naar een site die stelt dat “[...] op grond van het Europees Handvest voor regionale talen of talen van minderheden binnen Nederland twee 'niet-territoriale minderheidstalen' worden erkend: het Jiddisch en het Romani” dan denk ik 'ja en?” Het interesseert me eigenlijk geen reet dat Nederland daarmee formeel erkent dat het Jiddisch een taal is die verschilt van de taal gebruikt door de overige bevolking maar die, hoewel zij van oudsher binnen Nederland wordt gesproken, niet met een bepaald gebied kan worden vereenzelvigd. Ja, lees gerust nog een keertje na, heb ik ook twee keer moeten doen.

T te E heeft twee kinderen (plus aanhang en een kleinkind) in Amsterdam wonen en schrijft dat het Amsterdamse dialect veel Jiddische leenwoorden kent. Hij noemt als voorbeelden mazzel, mesjogge, nebbisj, achenebbisj (diverse schrijfwijzen) en koosjer. Daarvan afgeleid zijn termen terechtgekomen in het Bargoens. Hij schrijft het volgende: “Koosjer was in de oude Amsterdamse penozekringen een term voor een plaats waar weinig politie in de buurt was en men gemakkelijker z'n gang kon gaan”. Allemaal mooi, maar ik heb nog steeds geen verklaring voor het feit dat mijn moeder veel Jiddische woorden gebruikte en mijn vader niet terwijl ze beiden in hetzelfde gat geboren en getogen zijn.

maandag 22 april: @ gendringen

Stonden vorige week in Bocholt naast een (echt)paar van (geschat) ruim in de tachtig met op hun deur de tekst “Zuhause ist da wo wir parken”. Toen zij van het echtpaar even naar buiten moest omdat ze moest roken en ik de fiets op de bus moest knopen, wees ik haar op de tekst op mijn trui: “Home is where you park it” en probeerde de overeenkomst duidelijk te maken. Klaarblijkelijk was zij-van-de-buren van de generatie die geen woord over de grens praat en van het standpunt uitgaat dat de hele wereld wel Duits kan: kreeg het verhaal niet duidelijk gemaakt. Probeer je eens contact te zoeken met medecamperaars, krijg je dit soort situaties. Het is inmiddels wel 2024 en je verwacht toch dat mensen (ook al zijn ze tachtig) wat elementair Engels tot hun beschikking hebben? Of leef ik in Dromenland? Even een zijstraatje: het woord “medecamperaars” vindt mijn tekstverwerkingsprogramma geen correct Nederlands. Correctiesuggestie: “medeschuldenaars”. Waarvan akte.

Gendringen, de gemiddelde Nederlander zal het niet op de kaart weten aan te wijzen. Gemeente Oude IJsselstreek zal waarschijnlijk ook niet lukken. Achterhoek? Een iets grotere kans van slagen. Waar de naam vandaan komt is gissen, er zijn een aantal verklaringen. Een van die verklaringen is terug te vinden in het wapen van het dorp. Dat bestaat uit een gent (= mannelijke gans of ganzerik) en drie ringen. Vroeger waren er in het dorp veel gentenhoeders (ganzenhouders) en had elke genthouder een speciaal teken aan zijn/haar gent. In dit verhaal had die gent dus 3 ringen. Deze gent raakte verdwaald en werd dus aan die 3 ringen herkend. Zo ontstond de naam (Gent en ringen) en het wapen is hierop gebaseerd. Kan je trouwens ook een geloofwaardig verhaal opdissen wanneer je gelooft dat het fladderbeest in het wapen geen gans maar een zwaan is: iets met de van oorsprong Zutphense familie Huetinck en het kasteel Zwanenburg dat vanaf eind 13e eeuw tot 1901 in Gendringen heeft gestaan en in dat laatste jaar “voor de sloop werd verkocht”.

Wat heeft een mens te zoeken in Gendringen? Eigenlijk niet veel, alleen rust, tenminste op de plek waar mijn huis woont en mijn bed slaapt deze nacht. Vanmorgen iets vrijwilligs gedaan met Veilig Verkeer Nederland, vanmiddag wat tijd over dus even bijkomen van alle emotie op een gratis camperplaats met de naam Paardensportcentrum Diekshuus. Sitecode Campercontact 14.793. Een openbare parkeerplaats in de buurt van een manege. Er komen veel hondeneigenaren voor een wandeling in de omgeving. Vlak bij de grens Nederland-Duitsland (nog geen kilometer afstand), maar aan de goede kant zodat de 4G-verbinding nog redelijk is. Vroeger was er een stroompaal, maar die is al jaren niet meer functioneel. Je hebt niks, maar het kost ook geen drol. Oude IJsselstreek is hier flink aan het knutselen. Als je op bijgaand kaartje kijkt zie je dat de camperplaats (bij Diekshuus) naast Engbergen ligt. Engbergen is niet alleen een buurtschap maar is ook de naam van een complex met speeltuin, eetgelegenheid en openluchttheater. Er is inmiddels een nieuw wandel- en natuurgebied aangelegd en de Oude IJssel krijgt momenteel een remake. Al die veranderingen maken deel uit van de gemeentelijke inspanningen om van Engbergen en het omliggende gebied (er is ook nog een golfbaan, 't Lohr), één groot recreatiegebied te maken. En midden in al dat “natuurgeweld” stond – samen met nog drie andere campers – een klein busje vredig te staan. Eén nacht maar, morgen moet Puzzel naar de garage voor de jaarlijkse APK. Hoef me hier niet te vervelen: een geweldige 4G-verbinding met een downloadsnelheid van 15,7 MB/s en dit verhaal wordt op het net geslingerd met 6,45 MB/s. Vlot, heel vlot!

Kijk nog even hoe je de boel kunt bedonderen zonder afbreuk te doen aan de feiten. Als je naar de eerste foto kijkt dan denk je dat dat mooie busje in zijn eentje deel uitmaakt van het schitterende landschap en als een kindersnottebel staat te schitteren . De tweede foto laat zien dat Puzzel deel uitmaakt van een ensemble van vier en het idyllische effect is meteen met een factor 10 verminderd.