Trouwe
lezeres L te D zat toch te dubben met één van de drie
“open-verhalen-foto's” waarmee ik mijn vorige blog afsloot. Bij
een etende W kon ze zich wat voorstellen, de foto die ongetwijfeld
genomen is vanuit een vogelkijkhut is ook duidelijk, maar die rode
vlinder? Troost je trouwe lezeres L te D, ook wij hebben moeten
zoeken. Uiteindelijk gaf Google Lens het antwoord en kwamen we bij
een website uit die het volgende vertelde: “Zie
je in Noordoost-Twente een rode vlinder? Stop dan even, want de
vlinders staan op bijzondere plekken. Ze zijn leuk om te bezoeken en
je hoort er alles over Noordoost-Twente”.
Op naar de rode vlinders dus en als het even kan: ergo
bibamus!
Werd
vanmorgen aangesproken door mijn buurman. Nee, geen klachten over
deuren die met grof geweld dichtgaan, maar met een vraag. Of ik ook
elke nacht wakker lag van de uilen. Heb 's nachts mijn
gehoorapparaten niet in, maar hoor ze wel regelmatig 's avonds
wanneer we naar De Slimste Mens kijken (dat moet wel met gehoordingetjes in,
want via NPOstart kan ik niet ondertitelen). Zien doe je ze niet,
overdag niet en 's avonds nog minder. W wist aan het gemiauw
onmiddellijk dat het om steenuilen ging, ze zit tenslotte niet voor
niks op lange ritten vaak naast me uilengeluiden met elkaar te
vergelijken. Af en toe vang ik dan ook wat op. Zo wist ik dat deze
uiltjes verschillende geluiden hebben om met elkaar te communiceren.
De steenuil is de kleinste in ons land broedende uilensoort. Het is
een klein ettertje, niet groter dan een merel (21 – 23 cm), maar
door zijn dikke verenkleed lijkt hij ook veel groter (heb ik van
horen zeggen en van afbeeldingen, want je ziet ze dus nooit,
tenminste ik niet). Mocht je het niet kunnen laten: bijgaand filmpje
laat het geluid van steenuilen horen.
Inmiddels
ook de reisbijbel voor ons groepstochtje naar Marokko dit najaar
gekregen. Vooral voor familieleden en mensen die oppas
(kinderen/kippen/hond) nodig hebben: maandag 7 oktober worden we in
Tarifa (Zuid-Spanje) verwacht en 40 dagen later op vrijdag 27
november hopen we weer voet op Spaanse bodem te zetten. We trekken 10
dagen uit voor de heenreis en 10 voor de tocht back-home. De duur van
de laatste rit is betrekkelijk. Ben bang dat wanneer we
terug naar huis rijden, Hoofd Route het op haar heupen krijgt en
warrige dingen begint te roepen als “wil naar huis, mis mijn
kleinkinderen”. Maar je weet: mijn thuis is waar ik het vind (al
zijn het ook mijn kleinkinderen).
vrijdag
25 augustus: @ beuningen
De
laatste dag van de fietsvierdaagse beloofde een natte aangelegenheid
te worden. Gisteravond maar even opgezocht. Kwam omdat een aantal
familieleden het kledingprotocol voor het Winterswijkse Bloemencorso
van vrijdag bespraken. Conclusie van mijn oudste zus: “Regenjas met
capuchon en lieslaarzen”. Toen mijn broer vertelde dat naaktlopen
een betere optie was kregen we een hele discussie over het verschil
tussen efficiëntie en effectiviteit. Mijn leraar Nederlands op de
kweekschool legde dat uit aan de hand van het volgende voorbeeld: als
je een mug doodschiet met een kanon is dat beslist effectief, maar
absoluut niet efficiënt, vooral niet wanneer je dat binnenskamers
doet. Ruim vijftig jaar geleden bestonden een aantal van de volgende
termen nog niet, maar deze leerkracht had ongetwijfeld de uitvinder
van de volgende zin kunnen zijn: De
‘forfaitaire vermogensrendements-heffing’ in box 3 is een
eufemisme gebleken voor ‘belastingheffing over verzonnen
inkomsten’.
Uiteindelijk
staat er niet voor niks EU in het logo van de organisatie van de
fietsvierdaagse in Denekamp: vandaag de grens over naar het
graafschap Bentheim, natuurlijk bekend van Bad Bentheim, maar dat was
voor vandaag een brug te ver. Nordhorn kon er nog wel van af, de
Kreisstadt (zeg maar de hoofdstad) van de Grafschaft in Nedersaksen.
Het meest kenmerkende aan de Grafschaft Bentheim is dat men hier erg
godsdienstig is. Vanwege de aanwezigheid van heel veel vrome
christenen wordt Bentheim ook wel spottend het Naturschutzgebiet
Gottes (godsdienstreservaat)
genoemd. Kan nu wel met cijfers gaan gooien, maar daar is volgens mij
niemand in geïnteresseerd. Ben je dat wel, maak er maar eens een
studie van en je komt al snel op heel veel afscheidingskerken als de
Evangelisch-altreformierte Kirche in Niedersachen (onstaan in de
negentiende eeuw). Overigens lieten we met de 60-kilometertocht ook
mooie plaatsen als Uelsen, Neuenhaus en het kleine Lage links (of
was het rechts) liggen. Eenmaal terug in Nederland werd het weer
rooms om ons heen met veel kapelletjes en kruisbeelden. Net over de
grens vonden we de Schotbrookkapel. In het bezoekersboek vonden we
een stukje dat we je niet willen onthouden.
Nog
een opvallend puntje: de taal van de Graafschap. Het dialect
(Groafschupper Platt) is nauw verwant aan de Nedersaksische varianten
die aan de andere kant van de grens gesproken worden, maar het gaat
verder: de Graafschap had nauwe godsdienstige banden met ons land en
daardoor werd er tot aan het einde van de negentiende eeuw ook
Nederlands gesproken. Eeuwenlang
was niet Hoogduits maar Nederlands de door de overheid gehanteerde
standaardtaal. Nadat het graafschap Bentheim in 1805 zijn
onafhankelijkheid verloren had, ging het Hoogduits geleidelijk de rol
van standaardtaal overnemen. In 1853 werd het Nederlands op school
afgeschaft en tegen het einde van de eeuw ook in het lokale bestuur.
In de kerk duurde het nog tot 1936 toen het Nederlands van
de ene op de andere dag door de nazi's verboden werd. Net
voor de grens mochten we het Dinkelkanaal oversteken. Heb er gister
geloof ik over geschreven. Watertje viel me ontzettend tegen, de
fotografe daarentegen ….
Op
de grens stond een symbolische slagboom, verder veranderde er niks,
behalve dat DE maïs ineens DER Mais werd. Kregen nog even een
discussie over het “geslacht” van maïs (in het Achterhoeks
gebruiken we vaak UT (dus HET) maïs, maar Van Dale (dus het Algemeen
Beschaafd Nederlands) laat er echt geen twijfel over bestaan:
mais/maïs
is een mannelijk woord en dus is het "de mais/maïs".
En
toen mochten we schuilen. De tijdlijn van Google Maps die al mijn
activiteiten bijhoudt (met goedkeuring overigens) vertelde me dat we
1 uur en 14 minuten hebben staan schuilen aan de Escher Strasse 20 in
Gölenkamp. We waren niet alleen: de tijd vloog voorbij want we
troffen twee gezellige kletsers.
Daarna
fietsten we tussen de aardolie- en gasvelden op de (binnen-)weg van
Neuenhaus naar Nordhorn. Er wordt daar sinds 1944 aardolie en gas
gewonnen, onder de maïs schijnt voldoende olie te liggen om tot 2035
vooruit te kunnen. We kwamen tientallen jaknikkers tegen. Er is ook
een themaroute door de omgeving: de Öl-Radwander-Route. Gezellig op
de “Fietse”; hetzelfde woord als het Achterhoeks, al houden ze
hier de IE wat langer aan.
Stempelen
en koffie bij het klooster Frenswegen bij Nordhorn. Eerste steen:
1394. Met het klooster ging het op en neer: bloeiperiode in de 15e
eeuw, tijdelijk opgeheven in de late 16e eeuw toen het gereformeerd
protestantisme in het Graafschap Bentheim de baas speelde. In 1668
gebruikte de bisschop van Münster enig geweld om de graaf van
Bentheim tot het katholicisme te bekeren onder het motto “und
wilst du nicht mein Bruder sein, so schlag ich dir den Schedel ein”.
Tijdens de tijd van mijn grote vriend Nappie was het gedaan met het
klooster: het werd opgedoekt in 1809 en raakte in verval. Eind jaren
70 van de vorige eeuw werd het complex gerestaureerd en uiteindelijk
werden er hotelkamers en slaapzalen ingericht. Oecumene staat
bovenaan de woordenlijst van het klooster-dat-geen-klooster-meer-is,
onmiddellijk gevolgd door “bezinning”. Onderdeel van het complex
is het Café am Kloster, waar de koffie voor Duitse begrippen goed
was en de Brötchen mit Schinken und Käse overheerlijk.
Nordhorn
nog even door (de buitenwijken dan) en toen naar een laatste oude
bekende: het kanaal van Almelo naar Nordhorn. Het kanaal staat
ook bekend onder de naam “Een historische vergissing”. De reden
van de aanleg moet je in de politiek zoeken: in 1876 hebben Pruisen
en Nederland een verdrag gesloten om een vaarweg te graven die de
economische activiteit tussen beide landen moest versterken. Leuk op
papier, de werkelijkheid was anders: in 1894 werd gestart met het
graven van het kanaal. Gewoon: met de hand, door zogenaamde
“polderjongens”, eigenlijk niks anders dan zwervers. In barre
omstandigheden groeven zij met de schop het kanaal tot aan de Duitse
grens. Toen het kanaal aan Nederlandse kant na vijf jaar klaar was,
moesten de oosterburen, de Pruisen, hun deel nog graven! Ook dat deel
duurde vijf jaar, maar in 1904 kon de scheepvaart er eindelijk varen, maar dat deed het (bijna) niet.
Het bleek dat het kanaal niet geschikt was voor de boten die er toen
waren: de scheepvaart was in tien jaar ook verder ontwikkeld. De
opkomende spoorwegen namen inmiddels veel transporten over. Het
gevolg was dat er maar weinig beroepsvaart op het kanaal kwam, het
was gewoon te laat. In 1921 ging de laatste platbodemschuit
erdoorheen. In 1960 werd de vaarfunctie geschrapt en is men creatief
bezig geweest met het opwerpen van dammen om bruggen te vervangen.
Het resultaat anno 2023: het kanaal van oorspronkelijk zes sluizen en
tien ophaalbruggen is vervallen tot een geamputeerde vaargeul met nu
zo’n 22 vaste duikers en stuwen. Slechts een aantal van de oude
bruggen en sluizen is nog intact. Samenvattend: alle arbeid en geld
ooit in de aanleg gestopt, is het nooit waard geweest. Inmiddels gaan
er stemmen op om het kanaal weer bevaarbaar te maken voor
roeiboten, kano's en andere kleinere vaartuigen. Een voorstel hiertoe
is onlangs aangenomen door de gemeenteraad van Almelo. Kosten:
ongeveer 12 miljoen euro. Hiervoor wordt onder meer het kanaal
uitgebaggerd, worden enkele bruggen verhoogd en/of vervangen en
worden er steigers aangelegd. Verder moet er een gemaal worden
vervangen door een sluis en wat geknutseld worden aan vistrappen.
Maar zoals gewoonlijk heb je hier ook voor- en tegenstanders.
De
route van vandaag was ruim 66 kilometer, tel daar 2 x 4 km bij voor
de afstand van de camperplaats naar het startpunt (v.v.) en mijn
fietscomputer was het met mij eens dat we vandaag 74 kilometer hadden
afgelegd. Terecht een wijntje, biertje en medailles verdiend. En
morgen? Morgen gaan we uitrusten: we blijven nog een dagje in
Beuningen.
