zomer 2021: samen met mezelf – 1: zoutkamp

Zoutkamp? Jazeker: aan het Lauwersmeer. Nou ja: bijna aan het Lauwersmeer dan, tegenwoordig. Een watertje, het Zoutkamperril verbindt Zoutkamp met het meer dat vroeger zee was. De zee die Zoutkamp groot maakte en het meer dat het plaatsje terug bracht bij AF (en nee: u ontvangt géén 200 gulden). Op bijgaande kaart zie je de situatie van 1925. Zoutkamp deed het goed op het gebied van de visserij. En wat nog belangrijker was – maar we gaan dan een paar eeuwen in de tijd terug – het plaatsje was van strategisch belang. De eerste inwoners van Zoutkamp (dat toen nog Soltcampum heette) waren soldaten. Nederland hoorde sinds 1482 bij het Spaanse Rijk en de schans die hier aan het begin van het Reitdiep gebouwd werd was een belangrijk punt. Het Reitdiep was toen de enige vaarweg vanaf zee naar de stad Groningen en stroomde zonder belemmering tot in het hart van de stad.

Al eeuwen lang maakte men plannen om de Lauwerszee af te sluiten van de Waddenzee. Alle plannen verdwenen steeds weer in de kast. De stormramp in de nacht van 31 januari op 1 februari 1953, gevolgd door de Kerstvloed van 1954 schudde iedereen weer wakker. “Het vergroten van de veiligheid” en “het verkorten van de kustlijn” waren weer hot items. Rijkswaterstaat had twee opties: de omliggende zeedijken (32 km) van de Lauwerszee op Deltahoogte brengen of de aanleg van een 13 km lange afsluitdijk (dat laatste leverde landwinst op en zou de afwatering in het achterland verbeteren). De regering koos, uit financieel oogpunt, voor het verhogen van de bestaande dijken. Hiermee hadden ze echter buiten de Friezen gerekend die een handtekeningenactie begonnen met als thema “Lauwerssé moat ticht”. De Grunningers daarentegen waren tegen, met name de garnalenvissers uit Zoutkamp. Deze vissers waren volledig afhankelijk van de Lauwerszee en met de afsluiting zou hun vruchtbare visgrond en daarmee hun boterham verdwijnen. Uiteindelijk wonnen de Friezen: in 1960 viel het “Besluit tot Droogmaking van de Lauwerszee”. De vissers verkasten naar Lauwersoog, wel bleef de bootaanduiding ZK bestaan. En Zoutkamp? Zoutkamp kwijnde weg. Pas in de laatste decennia wordt het opnieuw op de (toeristische) kaart gezet.

Zoutkamp heb ik een paar keer bezocht. De eerste keer was met de Nieuwe Zorgen, een skûtsje waar we jaren mee hebben gezeild. Herinner me nog goed omdat onze schipper, vriend G, in een half uur tijd straalbezopen raakte in een plaatselijk café. Hij dronk whisky en de serveerster-nog-in-de-leer wist niet dat ze dat niet in limonadeglazen moest uitschenken. Na drie consumpties had G hem goed zitten. We zijn die dag niet meer weggevaren. Ter geruststelling: het verhaal speelt zich in de vorige eeuw af. De tweede keer was ook met een zeiltocht toen ik afstapte in Zoutkamp en met de bus naar Winsum en vervolgens via Groningen met de trein naar huis ging. In mijn ogen kwam er geen eind aan die reis, alleen naar Groningen was ik al een kleine anderhalf uur kwijt. De derde keer deed ik samen met W Zoutkamp aan en wel tijdens een fietstochtje rond de Lauwerszee, weet nog dat de kraam van de visboer stonk naar afgewerkt frituurvet en we snel door zijn gefietst. De laatste keer was vorig jaar toen we met vriend G en vrouw een zeiltocht gemaakt hebben vanaf de Friesche Sluis en op dezelfde camping hebben gestaan als waar ik nu sta. Speciaal voor mijn oudste zus, waarvan ik geen verwijzingen mag doen: https://berrynales.blogspot.com/2020/07/zeilen-op-het-lauwersmeer-1.html en https://berrynales.blogspot.com/2020/07/zeilen-op-het-lauwersmeer-2.html. De zeilfoto's met de Nieuwe Zorgen dateren van rond de eeuwwisseling.

donderdag 5 augustus: @ zoutkamp

Vijf weken met vrouwlief op stap, tijd voor tijd-voor-mezelf. We hebben een paar heerlijke weken gehad en een erg fijne en mooie reis, ook het opa- en omaweekend met kleinzoon Q was meer dan geslaagd te noemen. Maar nu tijd om alles een plaatsje te geven, het mobiele kantoor mee te nemen (er moet weer eens serieus geroosterd worden voor het vrijwilligerswerk) en vooral na te denken over de zin van het leven. Gekozen voor Zoutkamp. Waarom? Je moet toch ergens voor kiezen! Wist nog dat camping de Rousant een paar hele mooie en vooral rustige camperplekken had. Toegegeven: het betere sanitair alleen bereikbaar per fiets, maar je kunt niet alles hebben als je met een camper reist. Kwam vandaag tot de ontdekking dat er volgend jaar een loopbrug over het water (het Munnikerzijlsterried) aangelegd wordt, zodat het sanitairgebouw lopend te bereiken is.

De weg naar het noorden wordt gekenmerkt door 100-kilometerwegen. Niet dat je die snelheid kunt halen: het tempo wordt bepaald door de langzaamste vrachtauto voor je. Er zijn een paar plekken waar een vierbaansweg is aangelegd, daar kun je dan even tempo maken. N18, A35, N36, N34 (de Hunebed Highway) en A28 tot aan Groningen. Daarna boerenlandwegen, maar ook mooi. Fijn gebied dat Groninger land: je kunt er zo’n eind wegkijken.

Beetje warm op de camping: de stoel moest in de schaduw, anders was het niet uit te houden. Appje naar vriend G (die van die whisky weet je nog). Hij heeft zijn boot (de BC2) in Lauwersoog liggen en is meestal wel (alleen of samen met zijn vrouw) op het water te vinden. Was net van plan om vanaf Lauwersoog naar huis te vertrekken en vond het leuk om even aan te wippen. Voor je het weet ben je twee uur aan de babbel. Hij aan een sapje (want moest nog rijden) en ik aan de Schultenbrau, toevallig ook ons bootbiermerk. Afgesproken dat we binnenkort samen weer het water onveilig gaan maken en een borrel gaan drinken bij onze veel te jong overleden vriend C die we een paar jaar geleden ergens in de Lauwerszee hebben afgestort (zijn as dan). Gekookt tijdens een zeer ernstige regenbui, maar het gaspitje werkte weer, dus dat kon binnen. Net een week geleden een afspraak gemaakt om de thermokoppeling van het gasfornuis te vervangen. Een mooie dag. En morgen: morgen is er weer een dag. Fietsen op het moment dat het niet regent.

V: 164.214 A: 164.426 rijtemperatuur: 19-25 gr

Wifisterkte 74 % 4G KPN Camping de Rousant, Zoutkamp € 20,00 all-in

vrijdag 6 augustus: @ zoutkamp

Een lange nacht: tien uur geslapen, eindelijk het uur tijdsverschil met de Baltische landen weggewerkt?. Bij het ontwaken regende het en dat bleef het een uur of drie doen. Tijd voor bureauwerkzaamheden. Tegen twaalven klaarde het op. Het Chinese wonder op twee wielen voor de dag gehaald nadat ik met Komoot een 30-km route had uitgezet. W kan op dat fietsje 20 kilometer meer halen, maar die is dan ook wat lichter. Drie keer wat water over en dat heb je pas een paar honderd meter afgelegd. Eerst het Munnekezijlsterried, zo’n belachelijk politiek getint kanaal. Het loopt evenwijdig aan het Reitdiep. En – geloof me of niet – het bevat het Friese water terwijl het Reitdiep Gronings water afvoert naar het Lauwersmeer. Het kanaal is inderdaad gemaakt om een aparte waterhuishouding te maken zodat de Groningse en Friese waterafvoer apart geregeld werden. In het Munnekezijlsterried ligt de Friesche Sluis.

Dan kom je het Reitdiep tegen. Het Reitdiep was tot aan de aanleg van het Eemskanaal in 1876 de enige open verbinding van de stad Groningen met de zee. Dat betekende dat er in de stad nog sprake was van eb en vloed. In 1877 werd er een dijk gelegd in Zoutkamp met daarin een spui- en schutsluis (de Groote Proviciale Sluis). Door de aanleg van het Eemskanaal verloor het Reitdiep zijn belang als vaarwater naar Groningen. De eerste klap voor Zoutkamp zullen we maar zeggen. Aan de andere kant van de sluis ligt de Zoutkamperril. De foto is van omstreeks de opening, met dank aan Google.

Het derde vaarwater is het Hunsingokanaal, een afwateringskanaal met inderdaad weer een (spui)sluis.

De tocht liet me delen van Zoutkamp en de omgeving zien. Vooral het stukje langs het Zoutkamperril was erg mooi. Beetje ruw gepland met Komoot, mijn lievelingsfietsrouteplanner. "Linksaf" volgens de navigatie. Een grapje? Toch maar doen, want navigatieapparaten maken geen grapjes. Na 100 meter: "keer om!" Blijkt dat ik een waypoint niet al te zuiver heb ingegeven. Het bleef droog tijdens de tocht, ook later nog en ik kon van een mager zonnetje genieten in mijn kiepstoel. Tot een uur of half vijf. Een bui en een klap onweer. Geen ramp, kan ik aan dit verslag werken en gaan koken en had net voor de regen de luifel droog ingedraaid. Mooie dag. En morgen? Morgen is er weer een dag. Wordt een dag van keuzes maken: ik heb teveel opties. Help!