luther natuurlijk 4: de Wartburg

donderdag 30 maart: @ Eisenach

Toch wel lekker een nachtje camping: de nacht wordt er niet anders van, maar tijdens de tijden ervoor en erna heb je wat meer comfort dan wanneer je op een kale camperplaats zit. De uitgebreide douche was goddelijk. Wel een beetje een sporthalgevoel: de deuren ontbraken. Hopelijk heeft men die voor het hoogseizoen weer gemonteerd om preutse pubertjes ter wille te zijn. In deze tijd van het jaar bezoeken alleen oude mannetjes het washok. En nee: ik hoef de komende weken even geen Thüringer Bratwurst (al ligt Eschwege nog in Hessen). Vanmorgen alles lozen en op een gemakkelijke manier 50 liter schoon water in de tank, dat zit evenals de stroom in de 17€ (Acsi-tarief) inbegrepen.

 

Halverwege onze verplaatsing overschreven we de Innen-Deutsche Grenze. In het najaar hebben we onze kennis bijgespijkerd in een grenslandmuseum. (Her)lees eventueel http://berrynales.blogspot.nl/2016/11/herfstkleuren-in-de-harz.html. Deze keer volstaan we met het lezen van de bruine borden en het maken van een foto. We hebben op dat moment Hessen verlaten en zitten in Thüringen. Wel even opgezocht hoe het ook alweer zat met de landen aan weerskanten van het IJzeren Gordijn, wie was er lid van de Navo en wie van het Warschaupact?

Ons camperplekje in Eisenach is gloednieuw: de slagboom is nog niet gemonteerd, dus we staan gratis. Alleen de stroom kost een Eurootje per kwh. Code campercontact 52.513. Volgens onbevestigde berichten gaat het hier straks een tientje per nacht kosten. Voorzieningen aanwezig. De Netto tegenover ons en een paar minuutjes lopen naar het centrum: wat wil een mens nog meer? Kennismaken met de geboorteplaats van Bach en de woonplaats van Maarten Luther misschien?

Het stadsplattegrondje van Eisenach, dat we kregen bij de vriendelijke juf van de Tourist Info, maakte ons duidelijk dat we best wel down-down konden vanaf de Wartburg, maar dat up-up beter door lijn 10 van de stadsbus verzorgd kon worden. Het paleisje (ruim duizend jaar oud en uiteraard op het lijstje van de Unesco) staat nu eenmaal op bovenop een 441 meter hoge heuvel. Bleef overigens nog een nare klimpartij over om van het parkeerterrein annex bushalte bij de burcht te komen! Een erg leuke rondleiding door een zeer klein gedeelte van de burcht overigens, waarbij de nadruk van de rondleiding niet op Luther ligt (hetgeen je zou verwachten) maar op St. Elisabeth, een tante die later heilig is verklaard (na eerst getrouwd te zijn op haar veertiende, en op haar vijftiende kind één-van-drie te hebben gebaard). De Wartburg is al ruim 100 jaar een museum en het ziet er allemaal gelikt uit.

 

 

 

En Luther dan? Luther ergerde zich mateloos aan de aflatenhandel in de rooms-katholieke kerk. Je krijgt een aflaat wanneer je berouw hebt getoond van en boete hebt gedaan voor je zonde. Dat betekent dat je later na je dood geen straf krijgt voor wat je gedaan hebt. Aflaat kun je dus vertalen met vergeving van zonden. Rome had echter geld nodig (onder andere om de Sint Pieter te financieren) en een vindingrijke geestelijke (Johann Tetzel) verzon een list: aflaten kun je ook kopen. Betaal een paar (of veel) centen en je krijgt een document waarop staat dat al je zonden zijn vergeven en dat je na je overlijden zonder een tussenverblijf in het vagevuur direct bij Petrus aan de hemelpoort mag aankloppen en vriendelijk (dank zij je duurbetaalde briefjes van goed gedrag) wordt binnengelaten. Luther klaagde deze wantoestanden in de katholieke kerk aan met een document waarin hij in 95 stellingen deze dwalingen aankaartte. Het was – volgens Luther – niet eerlijk dat op deze manier rijken geen boetedoening hoefden te doen wanneer ze een zonde hadden begaan. Ter illustratie één stelling: “27. Het is puur menselijk gedoe, als men beweert, dat de ziel uit het vagevuur omhoogschiet, zodra de klank van het geld in de kist rinkelt.” Overigens waren deze stellingen oorspronkelijk geschreven in het Latijn, omdat ze een discussie onder geestelijken moesten aanzwengelen en niet voor Jan-met-de-pet waren bedoeld. Luther vond echter geen gehoor bij de bisschop en de aartsbisschop en de paus vond nu eenmaal het gedoe met de aflatenhandel helemaal geen probleem. Luther moest dus op het matje komen en zijn beweringen herroepen. Uiteindelijk deed de keizer (Karel V) hem in de ban, nadat de paus hem eerder al geëxcommuniceerd had: hij werd vogelvrij verklaard en de verbranding van zijn geschriften werd bevolen. Kareltje had echter buiten de waard gerekend, in dit geval de keurvorst van Saksen (Frederik III), die Luther onderdak bood op de Wartburg. Onder de naam Jonker Jörg bracht hij een jaartje op het bultje door en vertaalde intussen het Nieuwe Testament vanuit het Grieks naar het Duits. In 1522 vond hij het welletjes en verliet de Wartburg. Inmiddels waren er veel steden en gebieden die zijn ideeën helemaal niet verkeerd vonden en waar hij zich veilig in vrijheid kon bewegen. Het was overigens maar een piepklein kamertje waar Luther een jaartje heeft doorgebracht. Wel had hij de beschikking over een zeer prettige kachel.

 

De Lutherweg (down-down) was wel erg steil, maar gelukkig voorzien van veel informatiepanelen, zodat we een geloofwaardige smoes hadden om op gezette tijden te stoppen. We zullen morgen de daalspieren wel voelen. In ieder geval werden de verplichte 10.000 stappen vandaag ruimschoots gehaald.

Overigens ken je de naam Wartburg misschien als automerk uit de DDR (eenzelfde soort stinkertjes als Trabantjes en DKW-tjes). Wartburgs werden van 1956 tot 1991 in Eisenach geproduceerd. Na de Wende werd de fabriek grotendeels overgenomen door Opel.

Het Lutherhuis, het Bachhuis en het Schmales Haus zullen moeten wachten tot morgen. Het Lutherdenkmal en het Nikolaitor (stukje overgebleven omwalling – ca 1180) en de Nikolaikirche (zelfde tijd, zat vandaag op slot) hebben we wel gezien.

V: 89.421; A: 89.465