romantiek op de oude dag – 8: natuur en cultuur

Een beetje geschiedenis om te beginnen deze keer. Geschiedenis die voor het dorp Bree begint in 1240 wanneer er door de Heer van Altena en het klooster Sint-Elisabethsdal bij Nunhem afspraken schriftelijk worden vastgelegd. In dat document wordt Bree met de in die plaats aanwezige kerk met name genoemd. In die tijd was Maasbree een heerlijkheid, dat wil zeggen dat een “heer” de baas was in een bepaald gebied en zowel bestuurlijke, juridische als economische rechten had. De heerlijke rechten behoorden tot zijn persoonlijk bezit en konden bijgevolg vererfd, verleend, verkocht en verpand worden. Wel diende de heer als onderdaan van een graafschap, hertogdom, koninkrijk of keizerrijk de soevereine rechten te erkennen van zijn vorst en een partijtje mee te vechten als de hoogste baas daartoe opriep. De heer zetelde in een kasteel met de naam Huis Bree, dat inmiddels verdwenen is (tekening zie einde alinea). Het leven was eenvoudig. Bijna alle bewoners van Bree voorzagen in hun levensonderhoud door te werken in de landbouw en veeteelt. Er lagen enkele grotere boerderijen in Bree, die eigendom waren van adellijke heren of welgestelde burgers uit andere plaatsen en soms van kerken of kloosters. Ook hadden sommige inwoners een klein boerderijtje in eigendom, terwijl anderen als dagloner de kost moesten zien te verdienen. Natuurlijk waren er ambachtslieden, maar die hadden toch meestal ook een boerenbedrijfje. Maasbree behoorde in de Middeleeuwen tot het Overkwartier van Gelre (je mag ook Spaans Opper-Gelre zeggen). Aan het begin van de Spaanse Successieoorlog (1701 tot 1713) werd het gebied door Pruisische troepen bezet en zo bleef het als deel van Pruisisch Opper-Gelre een kleine eeuw lang Duits. Het werd allemaal anders met de komst van de Fransen. Na 1794 bezette het Franse leger het gebied en een nieuwe bestuursorganisatie kwam tot stand. Gemeenten met minder dan 5000 inwoners werden bij elkaar gevoegd en zo vormden Blerick, Baarlo en Bree samen 'Mairie de Bree', vanaf 1818 Maasbree genoemd. Blerick werd in 1940 bij Venlo gevoegd. Per 1 januari 2010 maakt Maasbree deel uit van de gemeente Peel en Maas . Andere kernen van de nieuwe gemeente zijn Baarlo Beringe, Egchel, Grashoek, Helden, Kessel, Kessel-Eik, Koningslust, Meijel en Panningen.

vrijdag 4 oktober: @ 't rooth bij maasbree

Weer eens een koude nacht. Zon overdag wil in deze tijd van het jaar over het algemeen zeggen: kou 's nachts. Maar de techniek staat voor niks: in korte tijd zorgt warme lucht uit de Truma dat de binnentemperatuur van 7 naar 20 graden is opgehoogd. We hebben nog gas. Wakker geworden met een katergevoel. Kan niet door de drank komen, want sinds zondag niks sterkers dan 0 % gehad. Bleek dat eegalief vannacht met een giftig goedje heeft gespoten omdat ze last had van een paar vervelende muggen. Gezond bezig! W wilde vandaag een rondje (vooral Duitse) natuur combineren met (Nederlandse) cultuur. Dat laatste was te vinden in het Museum Van Bommel Van Dam dat in 2020 een nieuwe locatie heeft gekregen: het rijksmonumentale voormalige postkantoor van Venlo, maar daarover later meer. Eerst moest het grootste gedeelte van onze fietsetappe van vandaag afgewerkt worden.

Zag op de kaart dat onze eerste highlight De Blue Lagoon was. Heb twee keer gezwommen in The Blue Lagoon (een keer met zoonlief en een paar vakanties later met W), maar die blauwe lagune lag op IJsland, deze in het Duitse Wachtendonk en heet officieel de Wankumer Heidesee. Te koud om te zwemmen vandaag in dat natuurlijke buitenzwembad. De badmeester was er ook niet. Daar op dat eiland dat ze IJsland noemen was de buitentemperatuur ook niet gek veel hoger dan de 13 die we vandaag in Duitsland hadden, maar het water was er een stuk warmer, iets met geothermie heb ik me laten vertellen. Bijgaande foto is van 2002 toen ik nog jong en mooi was. Tegenwoordig is er alleen nog sprake van mooi. Over het verschil van 25 kilo hebben we het even niet. Het kostte wel wat moeite om bij dat watertje te komen: Komoot deed het voorstel om vier kilometer langs een doorgaande weg zonder vrijliggend fietsplad te rijden. Heb het niet zo op auto's die met 100 kilometer per uur langs je heen scheuren, dus gekozen voor een bospad. Werd wel een beetje mountainbiken.

Iets verderop lagen de Krickenbecker Seen und Kleiner De Wittsee. In totaal vier meren in het Nettetal op de linkeroever van de Nederrijn in Noordrijn-Westfalen. Ontstaan in de periode van de 16e tot de 19e eeuw door grootschalige turfwinning en een beetje “spoelwerk” van de rivier de Nette. In 1938 werd het gebied rond de Krickenbecker Seen uitgeroepen tot natuurgebied. Was niet veel te doen vandaag, schijnt bij mooi weer en dan vooral in het weekend wel wat anders te zien. Wij hadden de mooie uitzichten vandaag vrijwel voor ons alleen. W stelde nog even voor om kasteel Krickenbeck te kopen, het lag er zo idyllisch tussen de bomen. Het werd geheel anders toen ze tot de ontdekking kwam dat ze dan 160 hotelkamers en 28 vergaderruimtes zou moeten schoonhouden. De liefde voor het 13e-eeuwse kasteel was snel over.

Na de natuur kwam na 34 kilometer fietswerk de cultuur aan de beurt. W had daarvoor het Museum van Bommel van Dam uitgekozen, een museum voor moderne kunst in Venlo. Geëxposeerd worden schilder- en tekenkunst, beeldhoudkunst, fotografie en installaties. De naam van het museum is afkomstig van de oprichters: het Amsterdamse echtpaar Maarten en Reina van Bommel-van Dam. Maarten was bankier, bulkte van het geld en begon kunst te verzamelen. In 1969 werd hun woning in Amsterdam te klein en besloot het echtpaar zijn collectie van ruim 1.100 schilderijen, tekeningen, prenten en beelden aan de gemeente Venlo te schenken. Voorwaarde was wel dat de verzameling in een museum werd ondergebracht en er een woonhuis naast het museum voor het echtpaar beschikbaar kwam, waarbij het echtpaar met een binnendeur vrije toegang tot het museum had. In 1971 werd het naar het echtpaar genoemde museum geopend. Maarten leefde nog 20 jaar in zijn nieuwe woning en Reina ging in 2008 hemelen. Het museum verhuisde een paar jaar geleden naar het oude postkantoor in Venlo.

W wilde vooral naar dit museum vanwege een tijdelijke tentoonstelling van de in Venlo geboren schilder Evert Thielen. Titel: Evert Thielen – De Luiken Open. De titel verwijst naar de metershoge veelluiken die Evert schildert en dat uiterst gedetailleerd met zelfbereide verf. Met de luiken dicht zie je wat anders dan wanneer de luiken open zijn. Normale prijs € 19,50 per persoon, wij mochten met de Museumkaart € 7 p.p. bijlappen, “toeslag tijdelijke expositie” noemen ze dat. Het museum schrijft op de website onder meer het volgende: “Evert Thielen maakt zeer nauwkeurig uitgewerkte schilderijen en veelluiken: monumentale installaties, opgebouwd uit verschillende panelen die aan beide zijden zijn beschilderd. Vanwege die enorme detailrijkheid en het schilderkunstig vakmanschap is zijn werk geliefd bij een groot publiek. Thielen vindt zijn inspiratie in de schilderkunst van vroegere eeuwen. Al vroeg in zijn carrière deed hij onderzoek naar de technieken en materialen van laatmiddeleeuwse meesters als de gebroeders Van Eyck. Sindsdien schildert hij met zelfbereide verf op houtpaneel. Met een verbluffende precisie creëert hij op het eerste gezicht herkenbare en natuurgetrouwe taferelen. Maar zijn werk bevat ook veel surrealistische elementen en symboliek. Wie dieper in zijn kunst duikt, ontdekt een gelaagde werkelijkheid vol dubbele betekenissen en kunsthistorische verwijzingen”. 

Moest even diep nadenken waarvan ik die beste man kende. Blijkt dat Ivo Niehe, in de periode dat ik nog regelmatig tv keek, verschillende keren aandacht aan de goede man heeft besteed in de vorm van een reportage en/of interview. Vond het toen al een vreemde eend in de bijt: een kunstenaar in een net pak met overhemd en stropdas! Een soort statement? Zich willen onderscheiden van al die andere kunstenaars die er uitzien als Jezus-in-burger? Er draaide een documentaire over hem in het museum, daar had hij wel gewoon een trui aan.

Voor je het weet is zo'n mooie dag weer voorbij. Het liep al tegen vieren toen de accu's aan de opladers gingen en de activiteiten van de dag in schriftelijke vorm opnieuw beleefd mochten worden. Prima fietstocht, leuke expositie. Wind noordoost 2, 16 graden, half bewolkt met af en toe een strakblauwe lucht, doet het altijd goed op de foto. Kortom: een mooie dag. En morgen? Morgen is er weer een dag. Drie dingen zijn zeker: we blijven nog een dagje in 't Rooth, we gaan fietsen en we gaan boodschappen doen.