winterswijkse fiets4daagse

maandag 25 tot vrijdag 29 juni: @ brinkheurne-winterswijk

 

“Ingeklemd tussen de Borkense en de Bocholtse Baan ligt recreatiecentrum Het Winkel”, aldus de folder van de camping. “Ingeklemd”? Niet helemaal waar: de Borkense Baan loopt dwars over de nieuwe kampeervelden. Voor de niet-Winterswijkers: we hebben het over twee gesloten spoorlijnen. Winterswijk was ooit een belangrijk spoorwegknooppunt. De eerste lijn was de lijn van Zutphen naar het Duitse Borken, aangelegd door de Nederlandsch-Westfaalsche Spoorwegmaatschappij. De lijn mocht alleen worden aangelegd wanneer er vanuit Winterswijk ook een zijtak naar Bocholt kwam. We hebben het dan over 1878, het jaar waarin met de aanleg werd begonnen. Het goederenvervoer ten behoeve van vooral de textielindustrie (inclusief kolen om de machines van de fabrieken aan de praat te houden) was belangrijker dan het personenvervoer. Enkele jaren later volgden de lijnen Winterswijk-Hengelo/Enschede en Winterswijk-Zevenaar, geëxploiteerd door de Geldersch-Overijsselsche lokaalspoorwegmaatschappij (Gols). Initiatiefnemer van al dit spoorweggebeuren was dan ook een textielondernemer, Jan Willink. Op Nederlands grondgebied zijn alleen de lijnen Winterswijk-Zutphen en Winterswijk-Zevenaar/Arnhem nog in gebruik. De andere genoemde lijnen zijn op een paar kilometer na opgebroken.

 

 

Recreatiepark Het Winkel (vroeger bekend als camping Reuselink) vormde ons uitgangspunt voor vier dagen fietsen. Samen met nog zo’n 1.700 anderen (ja: 99,9 % bejaard en 95 % met elektrische ondersteuning) hebben we de omgeving van Winterswijk onveilig gemaakt. De camping ligt op zo’n twee kilometer van het startpunt van de fietstochten en voor 89 € (er kwam nog wat toeristenbelasting bij) kregen we vijf overnachtingen en twee passe-partouts voor het fietsgebeuren. Koopje dus. En onder het motto “hoe beter we het hebben, hoe mooier we wonen: des te meer krijgen we de neiging ergens in de natuur te gaan slapen” (komt uit het tv-programma Andere Tijden”) gingen we de strijd met de elementen aan. Elke dag een nieuw lintje aan de fiets voor controledoeleinden (zou niet weten wat en hoe er gecontroleerd werd, maar dat terzijde). Ziet er fleurig uit.

Het Winkel ligt in (de) Brinkheurne, een buurtschap van Winterswijk met 270 inwoners verspreid op een oppervlakte van zo’n 4 kilometer. Vrijwel altijd meer campinggasten dan autochtonen dus. Maar een buurtschap met een eigen website (www.brinkheurne.com) en met oude tradities als buurtmaken, noaberschap, kroamschudden, regels rond rouw en trouw, meiboom zetten en het jaarlijkse volksfeest. Bakker Huiskamp zorgt voor het brood (en heeft een kleine supermarkt) en er zijn meerdere horecagelegenheden. Er schijnt ook nog een smid te zijn. Een school is er niet meer, bij gebrek aan voldoende leerlingen moest de school in 1977 noodgedwongen sluiten. Wat slechts rest is een pand dat nu zoals veel oude schoolgebouwen een andere functie heeft gekregen. Wat ook rest is een replica van de schoolpomp die de leerlingen vroeger van water moest voorzien. De replica is onthuld in 2005 ter gelegenheid van het 75^e jaar dat Brinkheure een school- en volksfeest organiseerde.

Fiets(dins)dag 1: de westroute
Fietsdag 1 bracht ons langs het BOS-project, een opknapbeurt van een drietal zaken langs de Boven Slinge, namelijk de Bleekweide (we kwamen er bij toeval terecht omdat we dom achter anderen aanfietsten die op hun beurt weer dom anderen volgden die één verkeerdfietser achterna gingen. Hoezo kuddedieren? De kunstwerk dat op de Bleekweide staat zegt waarschijnlijk genoeg over haar functie. De O in BOS staat voor Olliemölle, een oude watermolen die uit twee delen bestaat: een koren- en een oliemolengedeelte. De S tenslotte staat voor Strandbad, aangelegd als werkgelegenheidsproject in 1933, gesloten in 2001 en vervolgens in 2011 opnieuw (na een grondige restauratie) geopend als buitenbad. In het BOS-project is een kleine 10 miljoen Euro geïnvesteerd en ja: de EU had nog een subsidiepotje.

Leuk tochtje met muziek op de pauzeplekken in Bredevoort en Miste.

(woens)dag 2: de dag van de groene grenzen
Een groene grensovergang was tot 1995 de benaming van grensovergangen tussen Nederland en Duitsland waarbij géén permanente controle door de douane plaats vond. Groene grensovergangen waren normaliter alleen bestemd voor fietsers en voetgangers. Het verdrag van Schengen had tot gevolg dat de permanente douanecontroles binnen de EU kwamen te vervallen.

De grens tussen Duitsland en Nederland in de Achterhoek is eigenlijk de grens die in 1765 tussen het vorst-bisdom Münster en het (voormalige) hertogdom Gelderland definitief vastgelegd is. Met het verdrag van Burlo dat toentertijd werd gesloten kwam er een einde aan de sinds eeuwen durende grensconflicten. De grens is sindsdien stabiel, de grensstenen staan al ruim 250 jaar op dezelfde plek.
 
De tocht ging vandaag voor een deel over het Kommiezenpad. Met kommiezen worden douanebeambten bedoeld die tot aan de afschaffing van de grenscontroles in 1995 patrouilleerden en daarbij het leven van de smokkelaars moeilijk maakten. Het Kommiezenpad is een wandelpad dat zoveel mogelijk deze douanepaadjes volgt. Pauze in Oeding, het plaatsje net over de Duitse grens waar ik al eerder dit jaar over schreef. Overigens: in vroeger tijden was Brinkheurne een belangrijke schakel in de smokkelroute tussen Winterswijk en Oeding.

 (donder)dag 3: Zwillbrock en Meddo
Veel voor ons nieuwe fietspaden in een verder bekend gebied. Ook vandaag reden we de tocht van 40 kilometer (er is elke dag ook nog een 25 en 60 kilometervariant): eerst in de file, wat later op de ochtend en in de vroege middag werd het een stuk rustiger.

(vrij)dag 4: door Duitsland
Ook vandaag weer veel dingen die we na ruim 50 jaar fietsen in deze omgeving nog nooit gezien hadden. De route ging deze dag voor een groot deel over Duitsland, ruwweg in de driehoek Winterswijk – Bocholt – Rhede, waarbij we alle drie kernen net niet aandeden. Pauze in een Deutsche Biergarten mit Kaffee und Kuchen. De foto is wat aan de rode kant omdat boven ons hoofd een grote parasol het zonnetje (dat vier dagen lang voor een groot deel onze trouwe metgezel was) probeerde tegen te houden. Na de pauzeplek bij het feestgebouw in het Woold hielden we het voor gezien: onze camperavonturen mochten we voortzetten in de buurt van Staphorst, een weekendje kamperen met kinderen en kleinkinderen. Daarover een volgende keer meer.

We hebben een paar mooie dagen gehad, met als enig minpuntje de belabberde gsm-ontvangst in het buitengebied. Ben je (licht-bejaard)? Doe de fietsvierdaagse in Winterswijk.