in blijde verwachting – 10: familieweekend pinksteren (deel 5)

“Je hebt weken zitten verkondigen dat je naar Suzie's Farm gaat, kom je twee keer in Aalten en voor de derde keer bijna en ik lees niets over dat restaurant”. Hoort een heel verhaal bij, beste H te A. Oorspronkelijk zou Suzie's Farm pauzeplek zijn tijdens de Lichtenvoordse Wandelmarathon. Helaas is de toko zondag 23 juni gesloten in verband met de jaarlijkse Farm & Country Fair. Afgelopen zaterdag stond er een lunchstop gepland, maar één van de fietsers moest twee kilometer voor de pauzeplek worden “afgevoerd”. De overblijvers hebben toen de route maar aangepast en zijn in een versneld tempo (zonder nat en droog op welk terras dan ook) teruggekeerd naar Erve Zusje. Het concept van het restaurant is leuk. Niet alleen vanwege het feit dat gebruik gemaakt wordt van ingrediënten van eigen boerderij, maar ook omdat er een streekwinkel is met producten van eigen maaksel, collega boeren en andere kleinschalige producenten. Groente, fruit, vlees, bakmixen, koffie en thee, wijnen, jam, honing en allerlei lekkernijen. Alles zoveel mogelijk uit de omgeving. Het meest sympathieke vind ik dat men rekening houdt met de SDG's (Sustainable Development Goals). Ga niet te diep op de materie in, want daarvoor zou ik een boek moeten schrijven. In het kort: SDG's zijn de opvolging van de oude millenniumdoelstellingen: wereldwijde doelstellingen voor duurzame ontwikkeling. Suzie's Farm heeft speciaal voor de Achterhoek zijn eigen SDG's ontwikkeld. Vergelijk beide schema's maar. We zullen er ongetwijfeld binnenkort een keer borrelen, lunchen of dineren.

maandag 20 mei: @ winterswijk

Al weer de laatste dag van ons familieweekend. Vandaag zal langzaam maar zeker iedereen afhaken, want andere verplichtingen. “Plan maar een mooie tocht naar en door Ratum”, was het idee van W, “maar probeer ook nog wat kunstdingetjes mee te nemen die we gisteren gemist hebben”. Ratum, niet om te luisteren naar een uitvoering van Fanfare Crescendo (opgericht 15 april 1946) in hun blauwe pakken, hoe mooi die ook kunnen spelen (bezoek het jaarlijkse kerstconcert maar). Niet omdat de buurtschap (geen kerkdorp, want geen kerk) zo bruisend is: het heeft geen basisschool en/of winkels meer en de enige horecagelegenheid is gevestigd in het verenigingsgebouw Emma. Ook een voetbalvereniging kent Ratum niet meer, die is na een fusie verhuisd naar Winterswijk-kern; nieuwe naam FC Trias. Ratum is het dunstbevolkte buurtschap van Winterswijk en aan de uitslag van de provinciale verkiezingen van 2023 kun je aflezen dat het nog steeds een duidelijk agrarisch karakter heeft.

Het eerste erfgoed dat als highlight in de Komootroute stond was de (voormalige) Johannes de Doperkerk in Meddo. De kerk dateert uit 1864 en heeft als rk-kerk dienst gedaan tot 2022. Toen de kerk aan de eredienst werd onttrokken werd het gebouw omgevormd tot een multifunctionele plaats voor de dorpsgemeenschap. De meeste rooms-katholieke elementen, zoals schilderijen, beelden en het altaar, zijn uit de kerk verdwenen. Een kruis, het doopvont en een Mariabeeld zijn gebleven. Mijn zusje kon het niet nalaten een kaarsje op te steken. Ik had wel wat met de kunst van Wilco Kwerreveld, die een grote voorliefde heeft voor vogels.

Iets verderop richting Duitse grens ligt de het Panhoes van Stichting de Panoven. Op deze plek werden vroeger pannen en stenen gebakken. Bij die bakkerijen stonden dan altijd een aantal droogschuren, waarvan er in Meddo eentje is blijven staan. Het informatiebord bij het Panhoes vertelt alles, dus vergroot de foto maar en je weet alles.

Bij het samenstellen van de route (samen met haar van Komoot) heb ik een paar keer een stopplek van de Mondriaanfietsroute aangeklikt. Zeg je Winterswijk dan zeg je ook Mondriaan: het landschap van Winterswijk is hét landschap van Piet Mondriaan. De vergezichten, de doorkijkjes en de vele boerderijen werden door de schilder vaak op het doek gezet. De plekken waar deze meesterwerken tot stand zijn gekomen zijn door de kunstenaar Vic Hulshof aan elkaar geknoopt tot een fietsroute. Langs de route zijn 15 schilderijlijsten geplaatst. Door deze lijsten zijn de tekeningen en schilderijen die Mondriaan tijdens zijn fietstochtjes maakte te vergelijken met de landschappen en dorpsgezichten van nu.

Een groot gedeelte van onze tocht ging over het gebied van Geldersch Landschap en Kasteelen. Eigenlijk zijn het twee clubjes die in één personele organisatie samenwerken: het Geldersch Landschap (opgericht 1929) en Stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen (geboortejaar 1940). Geldersch Landschap & Kasteelen (samengegaan in 1998) beschermt en beheert bijna 12.000 hectare van het landschap in Gelderland, waarvan ruim 7.000 hectare bos, daarnaast een groot aantal kastelen, historische landhuizen, kasteelruïnes en boerderijen.

Dan hebben we ook nog het Nationaal Landschap Winterswijk, een gebied van zo'n 22.000 hectare tussen Aalten, Groenlo, Lichtenvoorde en de Duitse grens. Eigenlijk niet één gebied maar 24 hoogtepunten, allemaal kleinere of grotere natuurgebiedjes. Een ervan is Döttenkrö (ook bekend als Döttinkrade), een mooi loofbos aan de Ratumse Beek. In beheer bij Vereniging Natuurmonumenten. In 2003 werd in samenwerking met het waterschap de oorspronkelijke (meanderende) loop van de Ratumse Beek hersteld. In de 20e eeuw was de beek op een aantal plaatsen gekanaliseerd om het water versneld af te kunnen voeren, gunstig voor de landbouw, minder gunstig voor de natuur. Het vochtige beekdal droogde daardoor uit en bijzondere planten verdwenen. Nu het beekdal weer natter is geworden keert de oorspronkelijke vegetatie langzaam terug. Vooral door de Döttenkrö had onze fietstocht wat weg van een mountainbiketocht.

Spieker Kössink was onze volgende mijlpaal. In de middeleeuwen was een spieker (let op: het is HET spieker) een opslagplaats voor gerst, vlas, haver, tarwe en in de Achterhoek vooral rogge. Dit graan vormde de betaling in natura van de belastingen en pacht aan kloosters en grootgrondbezitters. Het spieker Kössink werd omstreeks 1765 gebouwd. Na restauratie (in de jaren 70 van de vorige eeuw) is het gebouw teruggebracht naar de oorspronkelijke staat en is uniek in Nederland. Er werd geëxposeerd door de Duitse kunstenares Ljuba Stille. Oorspronkelijk schrijfster in illustrator van kinderboeken, later legde ze zich toe op driedimensionale objecten, veelal figuren op een houten sokkel. Uit de brochure: “Kleine mensen met humor, mededogen en vertedering, met veel liefde gemaakt”. Zowel W als ik vonden dit de meest geslaagde kunstvoorwerpen.

En nog steeds niet gezien: boerderij Meester Kok (andere namen Koksmeester, Meesterkok, De Kok of Koks. Het is een monumentale vakwerkboerderij in Ratum, compleet met houten schuur, een weefhuisje en een waterput (alle vier rijksmonumenten). Had hem nadrukkelijk aangevinkt in de route, maar waarschijnlijk ligt het pand iets van de weg af, “verstopt in het lover”. Hebben we een volgende keer een fietsdoel. Na 30 kilometer scheidden zich onze wegen en gingen W en ik nog even wat nat en droog inslaan bij de Jumbo en ging de rest van de familie huiswaarts. W fietste naar de Kötteldiek, want morgenvroeg bij het krieken der dagen oppasverplichtingen. Ik mag een nachtje bijkomen op het Paardeweitje. Wordt nog één keer vervolgd, want evaluatie; morgen dus. Ongetwijfeld zal ik het dan hebben over het feit dat we ontzettend geboft hebben met het weer.