zomer 2021: oranje, geel en groen – 1

Eigenlijk zouden de verhalen over onze zomerreis de titel “op zoek naar de lange witte nacht” meekrijgen. Einddoel van onze reis is (hopelijk) Estland die ook zijn middernachtzon kent. Daar wordt het fenomeen van niet echt donker worden “de lange witte nacht” genoemd. Maar of we er komen? Bij de voorbereiding van de reis (midden juni) hadden de Baltische Staten (Estland, Letland en Litouwen) nog een oranje kleurtje, was Duitsland geel en Polen groen. Wat later in de maand sprong Litouwen op geel en nog later deed Estland dat ook. Wie weet wat er nog gaat gebeuren. De kleuren op nevenstaande kaart hebben trouwens niks met Corona te maken. Misschien blijven we in Polen, misschien komt er één Baltisch land bij, misschien meer. We zien wel en eerlijk gezegd kan het mij ook niet zoveel schelen waar ik Puzzel parkeer, zolang het maar “buitenland” is. Nederland is dan wel erg mooi, maar in deze tijd van het jaar stervensdruk en reserveren is niet mijn grootste hobby. Krijg ik weer een rare gedachtenkronkel: kan een begrafenisondernemer het ook stervensdruk hebben? Voorlopig dus maar naar het land waar ze Tyskie verkopen maar dan tegen een normale prijs. En er gloort licht aan de horizon: we konden tijdens het rijden nog net het Nederlandse radionieuws ontvangen: ook Letland is op geel gezet!

Mag je als salonsocialist wel naar Polen? De Europese Commissie en het Europees Parlement maken zich zorgen over de rechtsstaat in EU-lidstaat Polen, Frans Timmermans heeft de Poolse regering al eens op de vingers getikt. De EU vindt hervormingen die de laatste jaren in Polen zijn doorgevoerd in strijd met de Europese waarden van vrijheid en democratie. De hervormingen hebben geleid tot een beperking van de bevoegdheden van het Grondwettelijk Hof, een omstreden mediawet, en meer invloed van de politiek op de rechterlijke macht. Tot heden toe trekt Polen zich niks aan van het commentaar van andere landen. Het belangrijkste argument van de Poolse regering is de soevereiniteit: de Europese Unie mag zich niet mengen in interne politieke kwesties. De EU wijst Polen op haar beurt op de EU-verdragen, die een behoorlijke rechtsstaat van lidstaten voorschrijven. Zal ongetwijfeld worden vervolgd, hier op deze pagina’s en in het Europese Parlement. 

woensdag 30 juni: @ braunschweig 

Nog even wat vrijwilligersdingen regelen en snel Puzzel inpakken: zo gepiept. Boodschappen onderweg bij onze hofleverancier-bij-aanvang-van-camperreizen, de Aldi in Groenlo; je weet wel vanwege die grote parkeerplaats. Daarna Google Maps gevoed met de eindbestemming Maagdenburg. Aanvankelijk een zeer voorspoedige reis: N18 tot Enschede, A35 en A1, Nederlands-Duitse grens over, de snelweg krijgt dan het cijfer 30 mee. Voor Osnabrück sprak W de gedenkwaardige woorden: “De resterende reistijd loopt op, volgens mij is dat niet goed”. Bus geparkeerd, situatie bestudeerd. Blijkt er iets verder, halverwege Hannover, een file te staan met een vertraging die inmiddels opgelopen was tot 1 uur en 53 minuten. Gaan we dus niet doen: twee uur in de file staan! Dus toeristisch door het Teutenburger Wald en het Weserbergland met plaatsen als Bieleveld, Lemgo, Hameln en Hindesheim. 

Uiteindelijk Puzzel geparkeerd op één van de twee camperplaatsen die Braunschweig rijk is, het Bürgerpark (code campercontact 10.460). Geen leuke dingen bekeken onderweg, we hadden ons voorgenomen om kilometers te maken vandaag en dat is gelukt: we zijn er een kleine 400 opgeschoten. Moest tijdens het rijden af en toe een keuze maken naar welke stem ik zou luisteren: zij van Google Maps of zij van Nales, maar ook dat is een bekend en overkomelijk probleem. Tussenstopje ergens onderweg voor een bammetje. De camperplaats ligt aan de rand van een mooi stadspark (W heeft nog een wandelommetje gedaan, ik had voldoende aan een ankerbiertje). We konden zelfs aan het infuus liggen: 3 kwh stroom voor 1 €, ruim voldoende voor een nachtje koelkast, licht en opladers. Het staangeld (5 €) was alleen met munten te betalen, al onze pasjes vond de automaat “onleesbaar”. Nog een heftige discussie gehad over het verschil tussen staangeld en stageld. Conclusie: er is geen verschil. Genootschap Onze Taal schrijft het volgende (weliswaar over plaats en niet over geld, maar de strekking zal duidelijk zijn): Staplaats en staanplaats staan allebei in de woordenboeken. In de praktijk is staanplaats veruit het gebruikelijkst, zeker in de betekenis ‘plaats waar een toeschouwer kan/moet staan’. Staplaats komt nog weleens voor in de betekenis ‘toegewezen plaats voor bijvoorbeeld een tent, caravan of kraam’, maar ook dan is staanplaats gewoner. 

Nog een hele administratie in het kader van het gehanteerde “hygiëneconcept” dat aangeplakt was: “Bij aankomst is voor elke reiziger een negatieve uitslag van de coronatest vereist of een vaccinatiebewijs voor twee Covid-vaccinaties die langer dan 14 dagen geleden zijn of een bewijs van herstel dat niet ouder is dan 6 maanden”, maar dan op zijn Duits. Dus foto’s gemaakt van paspoorten en inentingsbewijzen en gemaild naar de gemeente. W zei nog “en wat als we zeggen dat we geen Duits kunnen lezen?”, maar ja: zij vindt dan ook twee karretjes voor de boodschappen bij de Aldi onzin. Je kunt natuurlijk aanvoeren dat ik roomser ben dan de paus. 

Mooie reisdag en ja: je gaat voor Maagdenburg maar het wordt Braunschweig. Dat is het fijne van camperen! 

V: 158.442 A: 158.820 rijtemperatuur: 15 – 21 graden af en toe de ruitenwissers gebruikt

Wifi-signaal: 97 % vodafone.de CP Bürgerpark, Braunschweig 5 € en 1 € voor de stroom

klaar met lettele

Code geel voor zware regenval; niet zo fijn, want we moeten naar Gorssel en dat is zo’n twaalf km enkel. Een afstand waarop je goed nat kunt worden. Waarom Gorssel? Een van de redenen dat we in Lettele zitten is de tentoonstelling van Bob Ross in museum More. De kaartjes voor januari konden we niet gebruiken in verband met Tante Corona, maar waren snel om te boeken. We hebben verschillende opties: opbreken en met het busje via het museum naar huis, gewoon zoals gepland met de fiets of als tussenvorm: met de camper naar het museum en dan weer terug? Belangrijke beslissingen moeten genomen worden en dat op maandagmorgen!  

Heeft wel wat: wakker worden met het zachte getik van regendruppels op het dak, eerst de geur van een stevig bak pleur en daarna het aroma van afbakbroodjes (van de Lidl, dat dan weer wel). Langzaam de dag aanvaarden in een grijsgrauw landschap en op buienradar de regen over het land zien trekken. Uiteindelijk is het toch de “opbreekvorm” geworden: naar het museum en doorrijden naar huis.

maandag 21 juni: via gorssel naar huis

De wat oudere volgers van dit blog zullen zich ongetwijfeld de volledig uitgeborstelde permanentkrullen van Bob Ross herinneren. Tussen 1983 en 1994 werden er 403 afleveringen van The Joy of Painting opgenomen. Uitgaande van 26 minuten per aflevering is dat ongeveer 200 uur. In elk van die 403 afleveringen penseelde Bob een landschap. Een vorm van tv die we tegenwoordig kennen in de vorm van "Rail Away" en “We zijn er bijna”: het kabbelt voort, er gebeurt niks, maar je blijft kijken. Luchtige beelden voor het slapengaan. 

Een man in een vrijwel lege studio voor een schildersezel die vriendelijke woorden mompelt terwijl hij kliedert: “the secret to doing anything is believing that you can do it. Anything that you believe you can do strong enough, you can do. Anything. As long as you believe.” Dat alles om maar duidelijk te maken dat iedereen, ja iedereen kan schilderen! En als het niet uit jezelf lukte, kon je een workshop bij zijn firma volgen en uiteraard verf gebruiken uit de Bob Ros-lijn. Volgens mij bestaat de club nog steeds al is Bobby inmiddels 25 jaar dood.

En natuurlijk de iconische woorden: “There’s nothing wrong with having a tree as a friend.” En het resultaat? Kunstkenners lachen er om, ik kwam ook bewoordingen tegen als “fastfoodschilderijen”. Anderen zijn helemaal weg van zijn landschappen met sneeuw, mist, gras en schittering op het water. Als toetje krijg je dan ook nog een gigantische boom (‘a happy little tree’) en als je heel veel geluk hebt wordt je verrast met een verzakt hutje tegen een bergrug die met drie penseelstreken en een plamuurmes op het doek is gezet. 

Nog even iets over de techniek (wet-in-wet) die hij gebruikte: bij de nat-in-nat techniek bij olieverf, ook wel 'alla prima' genoemd, breng je een nieuwe laag olieverf aan op een nog natte laag in plaats van te wachten tot een laag droog is voordat je de volgende aanbrengt. Met deze methode kun je heel snel een heel schilderij maken – zoals bij Bob Ross: klaar in 26 minuten.

De mooiste woorden die Bob gebruikte waren “We don’t make mistakes. We just have happy accidents”. Wanneer je naar de uitzendingen kijkt lijkt het allemaal heel spontaan. In werkelijkheid maakte Bob Ross altijd drie schilderijen per uitzending. Eén doek werd geschilderd al voor de uitzending. Hij gebruikte het als referentieschilderij, zeg maar een voorbeeld dat stiekem in een hoekje van de studio stond. Tijdens de show maakte hij een tweede. Na de uitzending volgde een derde versie, die was voor het instructieboek. Als voorbeeld worden in Gorssel drie doeken getoond die gemaakt zijn voor, tijdens en na de tv-uitzending “Happy Accident”, waar speelse beekjes en “happy trees” worden gemaakt door simpelweg veelvoorkomende fouten op het canvas te corrigeren.

Op de bovenverdieping werd de tweede tijdelijke tentoonstelling gehouden: “venus ex machina” met werken van Konrad Klaphek. Er werden twee soorten werken getoond: voorwerpen (typemachines, naaimachines, strijkijzers, douchekoppen, schoenen om er maar een paar te noemen die mensachtige trekjes hebben en erotische plaatjes die zeer “kneuterig” geschilderd zijn. Volgens W ging mijn interesse vooral uit naar de laatste categorie. Weet niet of dat klopt, heb er wel de meeste foto’s van gemaakt en van de machine-achtige dingen géén.

Er was ook nog een deel van de vaste collectie te zien. Eén groot doek vond ik erg verrassend: Bram, geschilderd in 2008 door Annemarie Busschers, net een foto. Volgens mij hebben we die de vorige keer niet zien hangen.

V: 158.343 A: 158.401 rijtemperatuur: 13 graden

Wifi-signaal: 98 % (thuis)

lettele blijft trekken – 3

Mooi verdeeld: als we binnen zitten regent het, als we fietsen is het droog. De laatste min-of-meer warme dag vandaag, wel begonnen in de lange broek en een trui. Later werd het toch nog zo’n 25 graden. En wat nog veel leuker was: vanmorgen windkracht 4 achter en toen we terug fietsten was de wind gaan liggen. Vannacht net op tijd wakker: het regende naar binnen via het dakraam en nee: het waren geen natte dromen. Behoorlijke klap onweer erbij, maar Puzzel is waterdicht verklaard (tenminste als het dakraam gesloten is).

zondag 20 juni: @ lettele

W had een verzoekje: de beeldentuin in Mariënheem. Laat ik nou nog nooit van dat gat gehoord hebben! Mariënheem is zo’n dorp dat ontstaan is uit het principe "bouw-een-kerk-en-het-volk-komt-vanzelf". Bij ons in de buurt is Mariënvelde ook zo’n dorp en eerder dit jaar zagen we dat Sint-Isidorushoeve ook zo ontstaan is. De Onze Lieve Vrouwe ten Hemelopneming werd gebouwd in 1937/1938, hierna volgde een rooms-katholieke basisschool, een smid en een kruidenier. Dat wil wel volk trekken. Wel helemaal tegen de zin van de geestelijken van de naburige plaatsen: Mariënheem kaapte parochianen en elke parochiaan was een paar dubbeltjes in het wekelijkse collectezakje. Mariënheem: ik vond nog ergens een mooie foto van de kerk (bron: aartsbisdom.nl).

Op de fiets dus en met een bloedgang door het open veld ruim 20 kilometer naar de tuin, want windkracht 4 achter. 8€50 per persoon maar daarvoor krijg je dan ook weer een kopje Beukenhorst koffie aangeboden. Uit de brochure: "Omgeven door bossen en heide met uitgestrekte fietsroutes, een ideale plaats om even tot rust te komen in een prachtige parkachtige tuin. De op ruim 3 hectare aangelegde tuin heeft vele doorkijkjes en vijverpartijen in glooiende gazons, boompartijen en boomgaard. Terrassen bieden momenten van pauzeren en te genieten van de prachtige uitzichten op de tuin en de tentoongestelde beelden en objecten van de vele kunstenaars". W bleef maar foto’s maken, een kleine selectie hieronder.

Twee beelden proberen een nieuw beeldje te maken.

Een geslaagd selfie van opa volgens kleinkind 1.

Iets verder, op weg naar Raalte, ligt aan de Wissinkweg een schuur die in 2007 beschilderd is door leden van de Schildersclub Mariënheem. De “schuurschildering” is 45 meter lang en 4 meter hoog en heeft de naam Panorama Salland meegekregen. Het laat een aantal markante onderdelen van Salland zien: de IJssel met een steenfabriek, het natuurgebied Boetelerveld en de toren van Palthe op de Sallandse Heuvelrug. Uiteraard ontbreken ook Mariënheem (natuurgebied Boetelerveld) en Raalte niet. W sloeg aan het experimenteren met panoramafoto’s op haar mobiel. Het dak van de schuur is in het echt best één horizontale lijn, al doet onderstaande foto anders vermoeden.

Vertelde ik gisteren dat vingerhoedskruid in deze regio veelvuldig voorkomt, vandaag verwonderden we ons voor de zoveelste keer deze voorzomer over de hoeveelheid klaprozen. Toevallig heb ik een tijdje geleden een artikel gelezen in de Gelderlander onder de titel “klaprozenzaadjes na tientallen jaren in bloei”. De schrijver van het stukje stelt dat de oorzaak de warmte (en droogte) is van de afgelopen zomers en de regen van dit voorjaar. Omdat concurrenten van de klaproos, andere kleine planten, slechter bestand waren tegen de warmte en de droogte, stierven ze af. Zo kwam er (veel meer) ruimte voor het klaprozenzaad om te ontkiemen. De klaproos houdt daarnaast van grond die is omgewoeld. In oorlogsgebieden, waar flink met grof geschut is tekeer gegaan, is de eerste bloem die er bloeit de klaproos. Dit jaar is de bodem “in beweging” gekomen doordat de grond is uitgezet door de regen en het klaprooszaad naar boven is gekomen.

Een groot deel van de terugtocht ging langs het Overijssels Kanaal, het stuk van Raalte naar Deventer. Leuk fietsen, maar af en toe wel eentonig. Later nog een eind langs de Schipbeek. Je maakt een keer een foto maar wat nou welk water is? Is ook helemaal niet belangrijk, als het maar mooi is. Nog een klein lusje naar Bathmen om de vijf uren vol te maken en de teller stond weer achter in de 50. Mooie dag!

fietsen: 56,8 km

oplopend tot 26 graden

wifi-signaal: 29 % rooksignalen waren vandaag sneller dan het internet! De Brandkoele, Lettele

lettele blijft trekken – 2

zondag 19 juni: @ lettele

Geen bericht in het nieuws gezien met de tekst “buscamper met de naam Puzzel door noodweer de lucht ingevlogen”, konden dus vanmorgen met een gerust hart opstaan. We sliepen dan ook niet in Leersum in Utrecht maar in Lettele dat in Overijssel ligt. Het onweer bracht de nodige verkoeling, al kon het ontbijt buiten geserveerd worden. Dat uiteraard pas nadat ik een potje Kanis en Gunnink naar binnen had gewerkt.

De fietsroute van vandaag had als thema “bos en water”. Delen ervan had ik tijdens een eerder verblijf al gefietst, andere delen waren nieuw. Volgens mij bloeide de vorige keer het vingerhoedskruid nog niet, in ieder geval was er toen nog geen sprake van een vingerhoedskruidenvrouwtje. Toen ik later vertelde dat vingerhoedskruid gerekend wordt tot de zogenaamde heksenkruiden vond W bijgaande foto geen aanbeveling meer. En na een googletochtje tot de ontdekking komen  dat het een ingrediënt is voor heksenzalf dat onder meer gebruikt wordt als libidoverhogend middel en bij overmatig gebruik een zwaar vergif is, was voor W een reden om duidelijk te maken dat een verblijf te midden van deze mooie bloemen voor eens en altijd was en dat het dus de laatste keer is geweest dat ze te midden van die mooie bloemen heeft gestaan.

Gisteren ook al langsgefietst en opgemerkt, maar er niet bij stilgestaan: lange bakken waarvan we het doel niet wisten. Vandaag gestopt en het geheel aan een grondige inspectie onderworpen: een wormenkwekerij. Het gaat om wormenkwekerij De Lange Pier in Lettele. Bijproduct is wormenmest of wormencompost. Het schijnt één van de beste bodemverbeteraars te zijn. Volgens de website van De Lange Pier heeft de mest een zeer hoog organisch gehalte en bevat het een veelheid aan sporenelementen, enzymen en mineralen. Met andere woorden: alles wat een plant echt nodig heeft. Interesse? Een zak van 60 liter kost € 4,00 en heb je er niet genoeg aan dan kun je als particulier een aanhangertje vol kopen. Je betaalt dan 25 € per kubieke meter. Je planten gaan ervan smullen! Hoeveel de wormen kosten heb ik niet kunnen achterhalen.

Smullen deed W van het gebak dat geserveerd werd in de kloostertuin van Nieuw Simon. In het foldertje dat we meenamen stond “Klooster Nieuw Sion is een plek waar mensen dichter bij God, bij zichzelf, bij de medemens en de natuur kunnen komen door gebed en contemplatie, stilte en eenvoud, handenarbeid en gastvrijheid. Dit alles vanuit het christelijke, monastieke ideaal. We delen een verbondenheid in Christus, die het mogelijk maakt om verschillen te overbruggen en een oecumenische plek van liefde te zijn. Of je nu de stilte zoekt in ons gastenhuis, meedoet aan een retraite, of komt helpen bij het klussen of het bidden – weet je welkom.” Dat alles hadden we niet nodig, alleen maar koffie en voor W dus een stukje gebak. Abdij Sion bestaat sinds 1890 en is tot 2015 een trappistenklooster gebleven. De laatste monniken trokken de deur achter zich dicht en vonden een nieuwe plek op Schiermonnikoog. De Stichting Nieuw Sion nam het klooster op 29 december 2015 over. Haar eerste doel is het religieus en cultureel erfgoed van het klooster te bewaren. Daarbij speelt de rust en de stilte een grote rol. Met het oog daarop is het de bedoeling dat het in de kloosterkerk, de kloostergangen en in de berceau stil blijft. Net als in de tijd van de monniken is het motto “ora et labora” (bid en werk). Als je hier wilt gaan wonen of een kortere tijd wilt verblijven word je vriendelijk verzocht vier keer per dag deel te nemen aan het getijdengebed. Niet iets voor mij, maar de koffie was goed binnen te houden.

In Wesepe stond tot 1945 een traditionele windmolen. Die locatie wordt nu gebruikt als bedrijventerrein. Een eindje verder wordt op dit moment een “energiemolen” gebouwd. De oorspronkelijke molen werd in april van het laatste oorlogsjaar op bevel van de Duitsers in brand gestoken. We reden op de Bokkelerweg (aan de zuidkant van Wesepe) en kwamen een vreemde bouwconstructie tegen. In het plaatselijke suffertje van 22 oktober 2020 las ik dat het een complex “ergens” in 2022 voltooid moet zijn en dan bestaat uit “een beeldbepalende molen [… met] vijf ‘veldkamers’ (appartementen voor verhuur), een korenschuur en een permanente molenwoning. De wieken van de later nog te plaatsen (boven)kap leveren dan stroom voor zo’n 24 huishoudens. De zonnepanelen die op de korenschuur komen, zijn goed voor het dubbele daarvan.” Het zal ongetwijfeld een beeldbepalende entree van het dorp worden, we stopten er nu al voor. En even ter geruststelling: de molen staat alleen maar scheef op onderstaande foto.

Aan de andere kant van Wesepe kwamen we een monument tegen dat herinnert aan de meest domme spoorlijn die ooit in Nederland heeft gelegen: de spoorlijn Deventer – Ommen, in 1910 geopend door de OLDO (Overijsselsche Lokaalspoorwegmaatschappij Deventer – Ommen). Waarom dom? Het voornaamste probleem van de lijn was, dat er geen plaatsen van enige betekenis (aantal inwoners, fabrieken) aan de lijn lagen, afgezien van Deventer, Raalte en Ommen. Maar juist deze plaatsen hadden al een rechtstreekse verbinding met Zwolle. De vijf treinen (beide richtingen) die aanvankelijk reden werden in 1932 beperkt tot vier (en op zondag drie). Toen overal de autobus in opkomst kwam was het al snel bekeken met deze spoorlijn. Op 14 mei 1935 reed de laatste trein van Ommen naar Deventer.

De AH van Diepenveen mocht de lunch verzorgen; het werden appelflappen met een smoothy, verorberd op een prettig bankje met uitzicht op de IJssel een paar kilometer voor Deventer. Vijf uur na ons vertrek waren we terug op de Brandkoele met een kleine 60 kilometer op de teller. Truitje-uit-truitje-aan weer. Fijn gefietst en veel interessante dingen gezien. In de ruststand!

fietskm: 58,9

tussen de 20 en 25 graden

wifi-signaal: 47 % de Brandkoele, Lettele