We hebben vier mooie nachten gehad aan de Kraaijenbergse Plassen nabij Cuijk en vier klaverblaadjes gefietst. Tijd om eens wat anders te doen. W kwam met Hierden op de proppen. Laat ik nou net niet weten waar ik dat zoeken moet. Geen schande overigens: het is een gat van iets meer dan 3.000 inwoners en hoort bij de gemeente Harderwijk. De gebroeders Brouwer (het trompetduo weet je wel) zijn er geboren en wat later Jan Bos, de schaatser. Ze hebben er warempel ook nog een Spar (met inpandige slager, warme bakker, postkantoor, stoomservice en meer van dat soort dingen; precies wat een buurtwinkel een buurtwinkel maakt). En: je kunt er fietsen; bij mooi weer langs het water en bij wat minder zonneschijn door de bossen en over de heide. En heel belangrijk: in Harderwijk staat het museum van Marius van Dokkum.
maandag 21 september: @ hierden
Even afrekenen op de Kleine Geest: 50 € rond voor vier nachten, kun je helemaal niks van zeggen. Sommige tankjes leeg en andere juist weer vol en anroet. Via de A73, A50, (verrassend linsaf) A12, A30, A1, A28 en tenslotte een paar boerenpaden naar camperplaats De Doornekamp, “waar rust en cultuur elkaar ontmoeten” (volgens het foldertje). Aan de sitecode van Campercontact (92.653) kun je zien dat het een gloednieuwe plek moet zijn. Plexat. Nog iets uit het foldertje (of was het de website?): “Op de plaats waar het water van het Veluwemeer overgaat in de uitgestrekte bossen van de Veluwe ligt het monumentale dorp Hierden. Het dorp werd voor het eerst genoemd in het jaar 1331 en is samengesteld uit een aantal buurtschappen. Hierden is van oudsher agrarisch en daarvan zijn met bijna vijftig rijks- en stadsmonumenten de sporen duidelijk zichtbaar.”
“Zullen we eens een eindje gaan fietsen?” was de retorische vraag van W. De route was snel bepaald: in het zonnetje langs het water. Vanuit Harderwijk over het oude land heen tot aan de brug en sluizen bij de haven van Nijkerk en dan via het nieuwe land via Zeewolde terug naar de brug/sluizen van de Knardijk in Harlingen. Tochtje gevonden via mijn knooppuntenprogramma onder de naam “Fietsen langs het Wolderwijd en Nuldernauw”. Mooi tochtje, weinig wind. Prettig fietsen langs en door de oude Zuiderzee en natuurlijk mocht een muzikale ondersteuning niet ontbreken: “Opa kijk ik vond op zolder, een foto van een oude boot. Is dat nog van voor de polder, van die oude vissersvloot”. En als je zo’n wijsje eenmaal in je hoofd hebt zitten ben je het nog lang niet kwijt. Dat W vertelde dat we door de verkeerde polder gingen (het lied gaat over de Noordoostpolder) mocht de pret niet drukken: ik bleef doorzingen.
Er waren verschillende gebeurtenissen en beslissingen die hebben geleid tot het ontstaan van de jongste provincie van Nederland. Ongetwijfeld was de stormvloed in de nacht van 13 op 14 januari 1916 wel de belangrijkste. In deze nacht braken verschillende zuiderzeedijken door met als gevolg 19 doden op het land en nog eens 32 op het water. De Zuiderzeewet kwam er. Aan dit hele feest lag een plan van ingenieur Lely uit 1891 ten grondslag: maak van de Zuiderzee land. De voornaamste redenen waren veiligheid en voedselvoorziening. Wat dat laatste betreft: er was extra landbouwgrond in Nederland nodig om de groeiende bevolking van eten te kunnen voorzien. Onder het motto “nooit meer honger” werd de schop in de grond gestoken nadat eerst de nodige dijken waren aangelegd en het water weggepompt. Na afloop kon men zeggen: “God schiep de aarde en de Nederlanders schiepen Flevoland”. Lely zelf heeft het allemaal niet meer meegemaakt, hij overleed in 1929.
De belangrijkste mijlpalen van de Zuiderzeewerken:
- Wieringermeerpolder (1930)
- Afsluitdijk (1932)
- Noordoostpolder (1942)
- Oostelijk Flevoland (1957)
- Zuidelijk Flevoland (1968)
In 1976 waren ook de dijken klaar die voor de inpoldering van de Markerwaard nodig waren, maar “voortschrijdend inzicht” weerhield ons ervan ook die laatste plas water leeg te pompen. Inmiddels hadden we landbouwgrond genoeg en voldoende ruimte om huizen te bouwen voor de Randstedelingen en speelde natuurbeheer een belangrijke dwarsliggende rol in de plannenmakerij.
Fietsen dus over de bodem van de zee, naar verluidt op – 4 meter, maar ik kijk niet op een metertje meer of minder: zolang de voeten maar droog blijven.
De lunch werd vandaag verzorgd door medewerkers van camping/jachthaven/restaurant Erkemederstrand. Een noodgreep, want W zou de supermarkt in Zeewolde niet meer halen: al fietsend flauwvallen. Ons eten werd in ieder geval erg leuk opgediend, een keer wat anders dan een koffiebroodje op een bankje.
We hadden ons rondje kunnen verkorten door bij Strand-Horst gebruik te maken van het Horsterveer. Dit voetfietsveer vaart al sinds 1993 tussen Zeewolde en Strand-Horst, vaartijd ongeveer tien minuten. We zagen de boot vertrekken vanuit de haven aan de Flevolandse kant.
Vanaf Zeewolde hadden we een mooi uitzicht op de skyline van Harderwijk met voortdurend een markant wit geval dat boven de bebouwing uitstak. Een woontoren volgens W, een vuurtoren volgens mij. W had deze keer iets meer gelijk al draagt de woontoren de naam “De Vuurtoren”. Gevonden: “Waar andere vuurtorens waarschuwen voor het naderen van de kust, heet De Vuurtoren u van harte welkom”. Zon stond verkeerd voor een foto, dus eentje geleend; ongetwijfeld van een makelaar. In het echt was de lucht vandaag blauwer. Over de prijzen van de appartementen zullen we het maar even niet hebben.
Uiteindelijk 54 kilometer op de fietsteller.
Temperatuur 24 graden en een wolkeloze hemel.
V: 152.880; A: 152.999
dinsdag 22 september: @ hierden
De wereld was heel erg klein vanochtend, we waren inmiddels vergeten hoe mist eruit ziet. Een zeer rustig begin van de dag dus. “Het wordt herfst”, sprak W en maakte een foto van een spinnenweb. “Het blijft een mooi ding”, sprak ik en maakte de zoveelste foto van het busje.
Om half elf brak de zon door en na de koffie had de omgeving een fietsbaar temperatuurtje aangenomen. Korte broek, sandalenvoeten, maar wel een trui aan. Bos, heide en zandverstuivingen waren de componenten van de fietstocht die route.nl en ik samen hadden uitgestippeld. Fijn programma, alleen weet zij van route.nl vaak het verschil niet tussen links en rechts; dus steeds uitkijken geblazen.
Al snel mochten we de spoorlijn naar Zwolle en de A28 oversteken en meteen daarna werden we getrakteerd op onze eerste zandverstuiving, het Hulshorsterzand. Deed men er vroeger alles aan om zandverstuivingen tegen te gaan, tegenwoordig probeert men ze juist te behouden. Even wat cijfers: begin 19e eeuw hadden we 78.600 ha stuifzand, in 2015 was daar nog 1400 ha van over. We hebben er op de Veluwe veel bos voor teruggekregen.
Er wordt wel gezegd dat de Veluwe het mooiste fietsgebied van Nederland heeft. Kan kloppen: strakke asfaltpaden dwars door de bossen en langs de heide. Eén nadeel: je bent er nooit alleen. Vandaag had de overheid weer een paar blikken bijna-dementen-op-elektrieke-fiets losgetrokken. Wat een drukte! Maar kijk je langs de grijze koppen heen is het een mooi fietsgebied. Bijgaand plaatje is gemaakt door Marius van Dokkum. Morgen gaan we bij hem (in zijn museum dus) op visite.
Landgoed Staverden, die van de witte pauwen, was ons volgende ijkpunt. Een paar jaar geleden stond het kasteel met koetshuis nog in de verkoop. De toenmalige eigenaar kon de hypotheeklasten niet betalen en de Rabobank was van plan de toko via een executieveiling aan de man te brengen. Op het laatste moment deed Stichting Geldersch Landschap en Kastelen een aantrekkelijk bod (ik dacht 1,3 miljoen gelezen te hebben) en de bank mocht van de rechter toehappen.
AH in Ermelo verzorgde vandaag onze lunch (dat van dat niet-geheel-belangeloos ken je inmiddels wel) en bij de muziekkoepel in Ermelo vonden we een fijn bankje in de schaduw voor het verorberwerk.
Via een omtrekkende beweging naar Harderwijk, waar we de Vischpoort nog even op de gevoelige digitale plaat moesten vastleggen. Dit leuke poortje (gebouwd eind 14e eeuw) is de enig overgebleven stadspoort aan de waterkant. De naam heeft de poort te danken aan de vele kilo’s vis die door deze poort naar de markt werden gebracht. De vuurtoren die boven op de poort werd gebouwd verloor door het afsluiten van de Zuiderzee en de aanleg van de polders zijn betekenis en schijnt al ruim 70 jaar niet meer. Correctie: bij speciale gelegenheden doet men het lampje eventjes aan.
Nog even wat boodschappen bij de Spar in Hierden en na 50 kilometer konden we in de kiepstoelstand.
woensdag 23 september: museum marius van dokkum en @ home
Nog één keer een kopje thee op bed, nog één keer een stevig ontbijt en nog één activiteit to go: het Marius van Dokkummuseum. "Een museum waar hardop gelachen wordt, waar wildvreemden met elkaar in gesprek raken voor een schilderij en waar kinderen net zo veel plezier aan kunst beleven als grote mensen. Dat is uniek. Dat is het Marius van Dokkum Museum. Het enige geregistreerde museum in Nederland van een levende kunstenaar", aldus de website van het museum. Wel even een tijdslot reserveren. Midden in de week keuze genoeg, in het weekend wat problematisch. Je kunt discussiëren over de vraag of dit kunst is of niet, maar dat neemt niet weg dat het gewoon leuk is. Puzzels, kaartjes en reproducties. Weer wat nieuws geleerd: glicées. De glicéetechniek wordt tegenwoordig veelvuldig gebruikt voor het vermenigvuldigen van geschilderde of getekende kunstwerken. Nadat het werk met een speciale camera gedigitaliseerd is, wordt het met een grootformaat inkjetprinter gedrukt. Overigens alle afdrukken hieronder zijn geleend. De wandeling door het museum(pje) werd begeleid door verklarende teksten van de schilder/illustrator zelf. Op die manier krijg je een wat andere kijk op de kunstwerken.