de maas: van de bron tot de monding

Als je van bootjes houdt en van water, veel vrije tijd hebt en een camper, doe je soms rare dingen, vooral als je ook nog een klein beetje gek bent. Alle ingrediënten kloppen, dus: waarom niet een reisje van de bron tot aan de monding van de Maas? Nu kun je in Frankrijk een kano in het water dumpen en kijken waar je uitkomt, maar die mogelijkheid heeft een paar praktische problemen: mijn busje past niet op een kano, ik heb een hekel aan roeien en tenslotte: ik heb maar een kleine drie weken tijd. Daarbij komt dat dat al een keertje gedaan is en een verhaaltje over geschreven: google maar eens op Hobo Maasafvaart en je komt terecht bij een verhaal van twee Belgen die in 2007 met de kano de Maas zijn afgezakt. Ik zak gewoon met de camper van Frankrijk over de weg de Maas af naar het noorden en later naar het westen, waarbij ik probeer de bus Maaswatervrij te houden (mooi woord voor Scrabble of die telefoonvariant.

De Maas ontspringt in Frankrijk op het plateau van Langres (waar overigens nog veel meer rivieren ontspringen maar zoek dat maar op met behulp van Wikipedia of als je die nog hebt: de Winkler Prins en de Bosatlas). Om precies te zijn liggen de bronnen (er zijn er inderdaad meer!) in de buurt van in Pouilly-en-Bassigny. Vervolgens stoomt La Meuse door Oost-België om in de buurt van Wezet Nederland binnen te komen en kabbelt dan richting Noordzee. De totale lengte bedraagt 950 kilometer.

Omdat de Maas voornamelijk gevoed wordt door regenwater, ontstaan grote verschillen in waterstand. Om het verval van de Maas toch nog enigszins te reguleren zijn op veel plekken stuwdammen aangelegd. Om onbelemmerde scheepvaart mogelijk te maken moesten daarom, parallel aan de rivier, lange stukken kanaal gegraven worden. Door de sterk wisselende waterstanden ontstaan regelmatig overstromingen in het beneden-stroomgebied van de rivieren in Nederland en dus ook in de Maas. In 1993 en 1995 leidde dit nog tot grote problemen in een aantal steden en dorpen.

De Maas volgen is voor een leek niet erg gemakkelijk: er zijn veel Mazen die geen Maas zijn, of vroeger wel Maas waren maar nu niet meer. De mens heeft in de loop der tijd nogal ingegrepen in de natuur: de Maas afgedamd (afgedamde Maas) en nieuwe stukjes Maas gegraven (Bergsche Maas). De natuur zelf heeft ook regelmatig ingegrepen in de loop van de Maas, de Sint Elisabethvloed (1421) is er een voorbeeld van (er waren trouwens in die periode veel meer overstromingen, maar daarover later meer). Ik hoop dat in de loop van mijn reisje (de laatste zonder W., in juli hangt ze ook de onderwijstas aan de wilgen, bij gebrek aan een lier dus, maar nu dwaal ik zeer ernstig af) er het nodige over kan verhalen. Heb intussen helder hoe de Maas stroomt tot aan het Hollands Diep, waar dan het water blijft is nog onderwerp van (mijn) studie (Haringvliet, maar die zit toch dicht?).

Een grote uitdaging dus, een uitdaging die in Langres zal beginnen. De vakantie begint pas als je in Langres bent, volgens mijn zwager R. De eerste dag zal dus gewoon “kachelen” worden en vanaf Langres worden het kleine etappes richting Noordzee.