het feest is begonnen.... – 3: twente was mooi

Kreeg van een jonge lezeres een totaal andere verklaring van het woord “zuipzout”. Zij put uit eigen ervaring en noemt het een studentenwoord. Volgens haar verwijst het naar bouillonpoeder of zout eten dat wordt genomen na (of tijdens) het drinken van veel alcohol om de effecten van een kater tegen te gaan of om sneller weer bij te komen. Ze noemt als voorbeeld Maggi-bouillonblokjes oplossen in heet water: zout en hartig, makkelijk binnen te houden als je een kater hebt. Zuipzout is haar ogen een magisch anti-katermiddel is.

Of ik wel eens uitgerekend heb wat een kilometer fietsen op een e-bike kost vroeg lezeres L te D aan mij. Denk dat het een verkapte vraag is en dat ze zich afvraagt of het gebruik van een elektrische fiets wel echt duurzaam is. Vooruit eerst even een paar relevante cijfers:op dit ogenblik zijn er in Nederland zo’n 4,2 miljoen e-bikes (bron: Bovag). Sommige fietsen hebben de beschikking over twee accu's, dus dat betekent dat er ook een kleine vijf miljoen accu’s geïnstalleerd zijn, die met behoorlijke regelmaat worden opgeladen. Jaarlijks worden namelijk zo’n 6,8 miljard fietskilometers afgelegd met trapondersteuning (bron Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid – 2024), oftewel ruim 1.600 kilometer per e-bike. Neem maar aan dat W en ik veel en veel meer op jaarbasis wegtrappen. Als je dan weet dat elke gereden kilometer op een elektrische fiets 9 Wh aan energie kost (bron: CE Delft), dan kun je uitrekenen dat we landelijk gezien jaarlijks 61,2 GWh aan elektrisch fietsen “opstoken”. Kun je nog rekenen, reken dan mee! Dat staat grofweg gelijk aan het elektriciteitsverbruik van 24.500 tweepersoonshuishoudens. Let wel: ik heb het hier alleen maar over het kilometerverbruik, de hogere productielast van elektrische fietsen heb ik niet meegerekend. Doen we dat wel dan ligt de uitstoot aan broeikasgassen op een e-bike een factor drie tot vijf hoger dan bij een gewone fiets (die ook niet geheel uitstootvrij is vanwege de voor productie benodigde materialen en energie).

Is het alleen maar kommer en kwel? Nee, ik heb een paar jaar eerder hier al gememoreerd dat e-bikes juist klimaatwinst kunnen betekenen, als ze niet zozeer gewoon fietsen vervangen, maar mensen uit de auto weten te jagen. Ook gaan (vooral ouderen) meer bewegen doordat het wegtrappen van de kilometers een stuk gemakkelijker wordt. Voorlopig is er bij mij nog geen sprake van e-bikeschaamte. En als het moet kan ik net als de European Cyclists’ Federation heel creatief rekenen. Dit clubje becijferde namelijk in 2011 dat er bij gewone fietsen (zij noemde het “biofietsen” ook sprake is van energieverbruik. Ook hier is sprake van het verbruik van brandstof: niet uit een accu, maar uit de bovenbenen van de berijder. Die verbrandt zo’n 11 kilocalorieën per gereden kilometer. Dat leidt al snel tot wat extra opscheppen bij het avondeten (of een extra likje mayo bij de frieten). Weeg je het CO2-effect van deze toegenomen eetlust mee, dan ontlopen de fiets met en zonder hulpmotor elkaar niet langer. Hou wel van dit soort sommetjes en wijsheden.

zondag 6 april: eerst @ bentelo, later @ kötteldiek

W wist me bij het wakker worden (om half negen) fijntjes te vertellen dat het vandaag de “Dag van Sport voor Ontwikkeling en Vrede” was. In 2013 is besloten om deze dag jaarlijks op 6 april te organiseren. Bedoeling: ga sporten en laat zien hoe belangrijk sport kan zijn voor verbroedering en vrede op de wereld. Volgens www.fijnedagvan.nl: “Het is dan ook een historische stap voor de herkenning van sport als een manier om ontwikkeling en vrede te stimuleren. Sport is namelijk niet alleen goed voor de gezondheid, maar heeft een centrale rol in de maatschappij”.

Er zijn slechtere manieren om wakker te worden, maar ik had evenwel andere problemen en had mijn kop helemaal niet naar sport staan (als er sprake was van migraine dan was het de anale variant; ook bekend onder de naam ergens “schijtziek” van worden): twee minuten nadat ik de kachel een zwiep had gegeven kwam de Truma tot de ontdekking dat ook Bus Twee geen inhoud meer bevatte. Koffie zetten op Campinggaz en verwarming op het elektrieke kacheltje, al snel aangevuld door de zon die eerst het blik en later de inhoud van ons Puzzeltje probeerde te verhitten.

Langzaam maar zeker kroop het kwik van de thermometer omhoog: W bleef lekker onder de dekens en ik had alle tijd om me (in het begin min of meer in de vrieskou) te verdiepen in de geschiedenis van Hengevelde. Je moet tenslotte iets zinvols doen om warm te blijven. Valt niet zo heel veel te vertellen over dit dorpje. Wist overigens niet dat het vroeger bekend stond onder de naam Wegdam, afkomstig van de gelijknamige herberg. De naam komt tegenwoordig nog terug in WVV'34 (Wegdamse Voetbalvereniging), de WHC (handbalclub) en WTC (het groepje tennissers). Oeps: vergeet ik bijna de ijsbaanvereniging. Voor de rest is het gesneden koek: rooms-katholieke gemeenschap die het moeilijk had onder een reformatorisch bewind, pas tijdens de Franse Tijd (de Bataafse Revolutie) ging het beter met de roomsen. 

Wel opvallend is dat dit kerkdorp een voor een dergelijk kleine kern opvallend groot industrieterrein bezit met (voor een deel) bijzondere bedrijven, waaronder een firma in bruidskleding. Kon niet achterhalen of ze hier nog zelf produceren of dat ze het ergens in een of ander lageloonland laten fabrieken en hier het “verstelnaaiwerk” doen. Wil je nog trouwen: https://www.treschicbridalwear.com/nl/. Bijgaande foto is ook van die site afkomstig. “Over ons” vertelt onder meer: “Al meer dan zes decennia lang is Très Chic Bridal Wear een begrip op de Europese bruidsmarkt. De zeven labels van Très Chic zijn tegenwoordig in 25 landen verkrijgbaar, bij meer dan 700 bruidsmodewinkels”.

Al googelend kom je uiteindelijk op https://wegdamnieuws.nl/ terecht (kijk nog een keer de term wegdam) en dan ontdek je een toeristisch hoogtepunt voor deze dag: de Liberation Rondrit. In dit gedeelte van Twente werd de Tweede Wereldoorlog 80 jaar geleden beëindigd en om de bevrijding te herdenken trekt er vandaag een stoet met historische militaire voertuigen door verschillende kernen van gemeente Hof van Twente. Tijd- en routetechnisch kwam de stoetstop in Diepenheim ons het beste uit. Natuurlijk een mooie route uitgestippeld.

De route liep voor een deel over bekend terrein: Huize Weldam (in de steigers deze keer - zie foto hiernaast) en Huize Nijenhuis van de familie Schimmelpenninck. Even voor de volledigheid: W vond Nijenhuis (foto aan het eind van dit blog) er duizend keer verzorgder uitzien dan Weldam en dat kwam niet alleen door de steigers.

In Diepenheim aangekomen bleek er geen militair konvooi te vinden. Nog een keer gegoogeld en op een andere site gezocht: bleek dat er in de diverse media verschillende tijden werden gecommuniceerd. Van één tot twee zouden we de voertuigen op het kerkplein in Hengevelde kunnen bewonderen. Koers naar die plaats met nu de wind (O3) behoorlijk tegen. Bleken de boeven niet het kerkplein in beslag genomen te hebben maar op een andere plek te staan, ergens aan de Goorsestraat. Op zich geen punt, maar er stonden tientallen mensen bij de kerk te wachten voor de kat zijn weet ik veel. Georganiseerd door de veteranenclub van de Hof van Twente, dus qua aantal viel het wat tegen. Kon wel mooie plaatjes maken met blauwe luchten.

Na 25,6 kilometer waren we weer terug bij Puzzel die stond te genieten in de zon. Gemiddelde snelheid 17,8 kilometer. Alleen in het voorbijgaan een snelle blik op Den Haller geworpen, waarschijnlijk de oudste nog bestaande watermolen in Nederland (oudst bekende vermelding: 1169). We hebben het ding al vaker bekeken en gefotografeerd, nu hadden we haast. W vond dat ze nog niet genoeg gefietst had en trapte er nog 35 weg naar huis, ik mocht de boel opruimen, een deel van dit verhaal schrijven en afrekenen. Ieder tevreden.

Vertrokken op vrijdag met kilometerstand 214.361, bij aankomst op de Kötteldiek op zondag stond het telwerk op 214.441. Een mooi weekend. Vrijdag schitterend weer met mooie temperaturen, later in het weekend bleef het weer fantastisch (eigenlijk alleen maar zon), maar werd het fris. Onkosten camperplaats € 40,44; waarvan € 4,44 kosten elektriciteitsverbruik. Volgend weekend kan het feest opnieuw beginnen. Even voor de volledigheid de foto's hieronder benoemen. De eerste is huize Nijenhuis, de tweede is een beeld van een mens "in overdenking". Het beeld staat bij de kerk van Hengevelde en werd in 1995 geplaatst ter gelegenheid van de herdenking van 50 jaar vrijheid. De verklarende tekst staat op een soort putdeksel vóór het beeld: "Wie dood en geweld herdenkt, wil vrijheid en vrede bewaren". 

het feest is begonnen.... – 2: twente is ook mooi

Prima gevonden dat woord “zuipzout” vond vaste lezeres S te W. Moet je toch echt teleurstellen vaste lezeres S te W: het woord is niet van mij. Heb het ergens gelezen, maar weet niet meer waar. Waarschijnlijk in een restaurantrecensie: zout dat aan het eten wordt toegevoegd om de drankomzet wat op te krikken.

“Wat ga je eigenlijk met Pasen doen?”, vroeg W aan mij tijdens ons etentje. Ik moet wel erg vreemd gekeken hebben want ze vervolgde met “Dan ben je alleen want ik zit op Cyprus”. Was ik alweer vergeten, met Pasen ben ik alleen en zit W met een deel van ons nageslacht voor all-inclusiver te spelen. Nee, ga inderdaad niet mee. Niet omdat ik een hekel heb aan dat deel van ons nageslacht. Heb niet zo'n behoefte om een week lang in een resort te zitten. Misschien speelt moeite hebben met vliegen ook wel een rol. Heb je vorig jaar een paar keer doodgegooid met de term “cognitieve dissonantie”, je weet wel: het oncomfortabele gevoel dat ontstaat als ons gedrag niet strookt met onze overtuigingen. Heb echter geen behoefte om mijn geweten te sussen met excuses als: ik vlieg wel, maar heb zonnepanelen en heb de thermostaat al een graad lager gezet deze winter. Nog even en je mag naar de andere kant van de oceaan vliegen als je vegetarisch gaat eten. Even terugkomend op de vraag “wat ga je met Pasen doen?” Ik weet het nog niet.

zaterdag 5 april: @ bentelo

Was even schrikken vanmorgen: gas op. Na twee uurtjes stoken (want een beetje frigo vanmorgen), een pot koffie zetten en een begin maken aan het koken van twee eitjes bevatte bus één geen druppel gas (ons gas is vloeibaar) meer. Dacht dat hij in tegenstelling tot bus twee (nagenoeg leeg) nog voldoende inhoud bevatte voor een zorgeloos weekendje-weg. Helemaal mis dus! Koken hoeft geen probleem te zijn: heb altijd wel een campinggazdingetje bij me en ook dat gas zorgde ervoor dat de twee eieren een dusdanige consistentie kregen dat verorberend verantwoord was. Voor noodgevallen hebben we nog een elektriek zoemertje bij ons: kost een paar cent aan stroom, maar dan heb je ook wat. Laten we het maar houden op "aanloopproblemen van een camperseizoen" (mijn woorden) in plaats van "eerste tekenen van dementie" (woorden van W).

“Kun je een keer een fietsroute plannen richting het oosten?”, was de retorische vraag van W. Klopt dat mijn routes vanaf de camperplaats vrijwel altijd naar het noorden en het westen gaan. Voor de verandering ook maar weer eens een fietsbingo gemaakt: fietsen via de knooppunten. Is toch heel ander werk dan fietsen met haar van Komoot. Nummertjes op een papiertje en maar op zoek naar de bordjes. Meteen een soort speurtocht dus. Het werd een mooi tochtje van een kleine 46 kilometer via Beckum, Boekelo, Buurserzand, Haaksbergen en Sint-Isidorushoeve. Lekker fietsen ondanks een NO3 die af en toe best wel fris aanvoelde, al vertrokken we met 12 graden (half twaalf) en kwamen we met 16 graden (tegen drieën) terug. Zon stond wel lekker te tetteren aan een blauwe lucht (zie foto's).

Einddoel was het Buurserzand, we zijn er wel vaker geweest. Buurserzand is overigens een vreemde naam: doet vermoeden dat het een kurkdroge omgeving is maar er is water in overvloed. Te midden van de heidevelden, vennen en jeneverbesstruiken van ruim 150 jaar oud ligt het Buursermeer. Heb altijd gedacht dat dat een natuurlijk vennetje was, net als al die poelen in de omgeving. Een infobord vertelde het juiste (?) verhaal dat later door de website www.haaksbergennatuurlijk.nl werd bevestigd: het Buursermeertje is niet door de natuur ontstaan, maar door mensen gegraven begin 19e eeuw, waarschijnlijk voor recreatie voor de textielarbeiders. Een wonder dat het Buurserzand zijn natuurlijke staat heeft behouden en niet net als het omliggende gebied ergens tussen 1900 tot 1940 is ontgonnen tot landbouwgrond. Hebben we te danken aan de textielfabrikantenfamilie Van Heek die de heidevelden als jachtgebied gebruikte. De weduwe Van Heek schonk het gebied van ongeveer 455 hectare groot in 1929 aan Natuurmonumenten, hoewel ze oorspronkelijk van plan waren om er een openluchtmuseum of recreatiegebied van te maken.

Uit de wind en in de zon was het nog aangenaam vertoeven volgens W en bracht nog een paar uur door in haar kiepstoel. Ik had nog wat administratief vrijwilligerswerk (onder andere het vinden van vervanging voor een elektrocarchauffeur die (eindelijk) is opgeroepen voor een operatie. En toen dat eenmaal was opgelost mocht ik een tijdje nadenken over een uitspraak van The Strangers uit Mariënvelde “Kiekes offe kik, en atte kik mo’j neet kieken”. En om vragen van mijn lezers voor te blijven: The Strangers is een muziekgroep uit Mariënvelde met een geschiedenis die teruggaat tot de jaren 60. Ze stonden bekend om hun nummers in het Achterhoeks dialect.

Nog even en we kunnen de avondstand in: eerst koken (welk gasstel ik ga gebruiken hoor je morgen) en daarna: W in haar klein hoekje en ik in't mijn. Een mooie dag. En morgen? Morgen is er weer een dag: we gaan (geheel conform schema) weer naar huis. Denk dat W dat wel fietsend doet.

het feest is begonnen.... – 1: een hapje eten in hengevelde

Dochterlief vroeg me onlangs hoeveel jaar ik op de kleuterschool gezeten heb. Volgens mij heb ik helemaal niet op de kleuterschool gezeten maar één jaar “bewaarschool” gehad. Tenminste: mijn moeder noemde dat zo. Even opgezocht en denk dat mijn moeder het fout had: vond op Wikipedia dat de bewaarschool vanaf 1955 kleuterschool genoemd werd. Ook “fröbelschool” hoorde je vaak, dit had te maken met het feit dat veel van die scholen werkten volgens de fröbelmethode ontwikkeld door ene Friedrich Fröbel. Hierbij was kinderspel, het ontdekken van vormen en kleuren, werken met materialen als blokken en blokkendozen, papier (vouwen en vlechten) balspelen, tekenen, voorlezen, zingen van kinderliedjes en zandbakspel het uitgangspunt. Er was nog een andere variant: het montessorionderwijs. Je moet dan gooien met kreten als “ontwikkelingsmateriaal” en “leermiddelen aanpassen aan de ontwikkelingsfase van het kind”. Soort van blauw, maar dan in het groen zullen we maar zeggen. Om een lang verhaal kort te maken: in december 1955 werd de Nederlandse Kleuteronderwijswet ingevoerd. De naam 'bewaarschool' werd gewijzigd in “kleuterschool”. Deze ging twee jaar beslaan en de onderwijsgevenden moesten bevoegd zijn. Ook werd het onderwijs aan vier- en vijfjarigen nu door het rijk vergoed. Volgens de boekjes heb ik dus toch op de kleuterschool gezeten. Eén jaar, bij de nonnen. Elke dag sloffen aan je voeten anders maakte je de vloer van het lokaal vies en elke vrijdagmiddag naar de Mariagrot achter in de kloostertuin: weesgegroetjes bidden. Een tijd toen er nog elk jaar geschaatst kon worden en we konden genieten van de zon. Nu kunnen we dat laatste tegenwoordig ook en nog vaker ook, maar het is toch anders. Las onlangs de opmerking “Ik geniet van de zon, maar de reden erachter is kut”. Wat later in mijn leven kwam ik een leuke kleuterjuffrouw tegen en de rest is geschiedenis.

Puzzel van stal gehaald, hij gaat weer geld kosten want “ontschorst”, oftewel het ding zit weer in de wegenbelasting.  Een week of drie later dan vorig jaar, toen tikte ik op 10 maart de eerste overnachting aan. Niet alleen opnieuw in de wegenbelasting, maar ook een afspraak voor twee nieuwe banden, een apk-keuring (met beurt) en op hetzelfde industrieterrein de agenda's getrokken voor een paar essentiële onderhoudsdingen: nieuwe waterpomp, pliségordijn schuifdeur, twee raamuitzetters vervangen en een nieuw dopje hier en daar. Kwestie van goed gebruik van maken, dan krijgen we de kosten er uit (volgens W).

vrijdag 4 april: @ bentelo

Nog even naar de laatste les Spaans (W) en wat werkzaamheden en vooral praatwerk op het museum (ik). Daarnaast moest onze timmerman ook op gezette tijden voorzien worden van koffie en warm water voor de soep. Over een paar weken staat er een nieuw houten schuurtje achter in onze tuin. De vorige heeft 40 jaar gestaan, de nieuwe gaat net zo lang mee volgens de bouwer, hij kon alleen niet garanderen dat W en ik het beiden zouden meemaken, iets met uiterste houdbaarheidsdatum of zo. Gisteren het meeste inpakwerk gedaan van het busje, vandaag de inhoud van de koelkast overgeheveld en het nodige nat en droog ingeslagen bij de Aldi.

Het kostte deze keer niet veel moeite om W mee te krijgen naar de Bentelose Esch: even een stukje krant laten lezen op internet: “Overweldigende smaaksensatie: zeven gangen menu van de maand in Hengevelde”. De kop komt uit de Tubantia. In het artikel werd het menu van de maand van Bistro de Kolenbrander in Hengevelde de hemel ingeprezen. En als je dan weet dat het van de camperplaats naar de kroeg amper drie kilometer fietsen is en W van veel dingen houdt, maar vooral van lekker eten, dan weet je waar dit weekend onze camper woont en ons bed slaapt. Artikel is te lezen op https://www.tubantia.nl/hof-van-twente/overweldigende-smaaksensatie-zeven-gangen-menu-van-de-maand-in-hengevelde~a46657e8/.

Citaat: “Voor 37,95 per persoon, krijgt je achtereenvolgens uitgeserveerd: carpaccio met truffelmayonaise en een champignon Dordogne, zalmtartaar met gemarineerde gamba en mosterd/dilledressing, tomatensoep De Klomp, kipsaté met atjar en kroepoek, varkenshaasmedaillon met brie en appelstroopjus, rundersteak met pepersaus en tot slot een grand dessert met crême brûlée, panna cotta met mango, witte chocolademousse en een bolletje stracciatellaijs. Bij de prijs inbegrepen is een glas witte of rode wijn van het Argentijnse huis Elevado. Bier of fris mag natuurlijk ook. En als afsluiter een kop koffie of thee. Zo’n copieus lezersmenu mag je gerust een uitdaging noemen.” Ondanks dat er weinig zuipzout door de koks werd gebruikt, konden we niet volstaan met één drankje per persoon, maar het is lang geleden dat we voor minder dan € 100,00 voor twee personen een avondje konden hapsnappen.

Kortom: een mooie start van het seizoen. Een mooie dag dus, aangename temperaturen. En morgen? Morgen is er weer een dag. We gaan kijken of we het fietsen inmiddels verleerd hebben.