het feest is nog niet begonnen – 1: ja, we leven nog

zondag 2 maart: @ kötteldiek

En weer is er een winter verganghen, al sie ic nog niet des meien schijn. Voor bloemkens die moeten hanghen is het ook nog een beetje te vroeg in het jaar, des is mijn hart niet verblijd. Kortom: tijd om Puzzel (binnenkort) weer van stal te halen en gaan genieten van de vrijheid. Slecht weer? Och, onlangs was een buitenlander het weer eens met me eens (wat het weer betreft): “Det finns inget dåligt väder, bara dåliga kläder” ofwel er bestaat geen slecht weer, alleen slechte kleding! Moet een Zweed geweest zijn. Ik zou nooit op zo'n wijsheid komen, immers “de meister zei mien vrogger al: I-j hebt de hasses van un knien”. Vrij naar Boh Foi Toch.

Heb inmiddels alweer de nodige appjes gekregen. Strekking: het is al maart en we horen maar niks. Ja, Onni van zus/zwager M&D staat inmiddels al te schuddebuiken aan de Franse Atlantische kust en ons Puzzeltje staat nog steeds in de stalling. Duurt waarschijnlijk ook nog wel een paar weken.

Niks gedaan de afgelopen winter? Natuurlijk wel. Eigenlijk teveel om op te noemen. Zo ben ik weer een paar keer de oceaan overgestoken, virtueel jawel. Deze keer onder meer met de Quelinda, waarvan de eigenaren sappige verhalen konden opdissen. En nee: zal in de toekomst de snubber niet vergeten aan te brengen. Voor de niet-waterratten: een snubber is een stevige lijn met een haak eraan, die je gebruikt om de spanning van je ankerlier af te halen. Hierdoor verminder je het rukken van de boot aan het anker. Met een snubber weet je zeker dat je ankerlier heel blijft en comfortabel achter je anker ligt.

Kwam op mijn reizen over het water ook nog een paar wijsheden tegen. De mooiste is wel van Jacob Cats: “wie worst eet of een weduwe trouwt, weet nooit wat er in is gedouwd”. En dat voor een man die leefde van 1577 tot 1660. Van hem is ook de uitdrukking “kinderen zijn hinderen”.

Dochterlief vroeg me onlangs wat ik het mooiste verhaal van afgelopen winter vond. Hoefde ik niet lang over na te denken: de opkomst van kunstmatige intelligentie in de vorm van chatAI. Kwam het volgende tegen: iemand vroeg ChatGPT een Roemeense grap te verklaren: “Twee mannen komen elkaar tegen in de woestijn, een met een sinaasappel, een met een autoportier. Zeg de man met de sinaasappel: ‘Ik ben hier het beste af, want ik krijg vocht en vitamine C binnen.’ Zeg de man met het autoportier: ‘Ik ben hier het beste af, want ik kan mijn raam opendraaien.'’’ Uitleg van ChatGPT: “De mannen bevinden zich allebei in de woestijn, maar hebben verschillende benaderingen van overleven. De man met de sinaasappel zegt dat hij het beste af is, omdat hij vitamine C en vocht krijgt van de sinaasappel. Dit klinkt logisch, omdat water en vitamines nuttig zijn in een droge omgeving. De man met het autoportier reageert echter met een absurde uitspraak: ‘Ik ben het beste af, want ik kan het raam opendraaien.’ Er is geen auto om het portier aan te bevestigen, dus de opmerking slaat nergens op.’” Heb inmiddels zelf ChatGPT op mijn lappie staan, zal je ongetwijfeld nog veel sappige verhalen voorschotelen.

En natuurlijk weer wat (fysieke) stormen overleefd. Van die stormen die je aan het denken zetten voor zover Ton den Boon (columnist van Trouw) die zware taak al niet voor je heeft overgenomen: op 8 januari behandelde hij de vraag of je getroffen wordt door een omvallende of een omgevallen boom. Schijnt beide te kunnen: in het ene geval ligt de nadruk op het omvallen van een boom, waardoor je getroffen kunt worden. In het andere geval ga je uit van het werkwoord treffen dat meerdere betekenissen heeft, bijvoorbeeld “de schadelijke gevolgen ondervinden van …”. Benieuwd naar het hele verhaal? https://www.trouw.nl/cultuur-media/kun-je-eigenlijk-wel-getroffen-worden-door-een-omgevallen-boom~bcc32d41/

Taalkundig interessant verhaal. Mijn geleerde buurman zei deze winter nog “Wij leven in een tijd waarin het niet meer erg is als het dak van een gebouw niet waterdicht is, maar als het verhaal waarom het dak niet waterdicht is maar waterdicht is”. Ongeveer hetzelfde niveau als de zin “Een sinterklaas is iemand die zich verkleedt als Sinterklaas”, waarbij je vooral moet letten op het hoofdlettergebruik.

Ongemerkt werd het 21 januari, internationale knuffeldag. Kreeg plotseling de volgende ingeving: “We leven in een raar land waar over condooms 9 procent btw wordt geheven maar over glijmiddel 21”. Denk dat dat komt door de combinatie “knuffeldag” en “21”.

Natuurlijk kostte het Achterhoeks Openluchtmuseum deze wintercamperstop ook de nodige tijd. Organiseren, vergaderen, klussen en een aantal dagen met veel bezoekers want er werden een paar keer oude ambachten en gebruiken ten tonele gebracht. Zuurkool maken bijvoorbeeld. Een van onze vrijwilligers (laten we hem Willem noemen) demonstreerde eind oktober de kunst van het “ouderwets zuurkool maken”. Zijn begeleidend commentaar (tijdens het raspen van de witte kool) was ook interessant. Het verhaal gaat dat de Tartaren, een Mongools nomadenvolk, zuurkool hebben ontdekt. Ze vonden de hele witte kool lastig meenemen op reis. Ze sneden de witte kool fijn zodat ze het makkelijker konden meenemen in hun zadeltassen. Na een paar weken bleek dat de kool aangenaam zuur van smaak was. De bezwete paardenruggen tegen de zadeltassen zorgden voor een natuurlijke fermentatie. Via nomadenvolkeren kwam zuurkool in West- Europa. Zuurkool blijft ook op lange reizen goed houdbaar, dus werd het onder ontdekkingsreizigers geliefd. Ook bleek het een middel tegen scheurbuik. Een vroeger veel voorkomende ziekte die veroorzaakt wordt door een gebrek aan vitamine C. Je leert nog eens wat op dit soort dagen. Willem deed de kool niet in zadeltassen maar in een Keulse pot met waterslot (voorzien van zout en een kruidenmengsel, die zuurkool dan niet dat waterslot). Na acht weken (tijd is afhankelijk van temperatuur en structuur van de kool) was het prutje genoeg gegist: tijdens dat gisten worden zetmeel en andere koolhydraten door melkzuurbacteriën omgezet in melkzuur. We kregen een bakje van Willem om te testen. W vond het de beste zuurkool sinds jaren geproefd.

Genoeg geleuter. Volgens W heb ik dit verhaal geschreven op het moment dat ik in het hoofdprogramma van een wasmachine met verhoogd toerental was beland. Nu we het toch over wasmachines hebben: ja we hebben weer eens een nieuwe. Stuk op dezelfde dag dat een beetje sneeuw zorgde voor drie uur vertraging op de A18 en A12. Inderdaad: vrijdag 22 november. Kraan kapot, hoofdkraan wilde niet dicht, nieuwe hoofdkraan na een paar dagen. Druk om maken? Welnee: drink een borrel bij een passend lied. Ja inderdaad: het rauwe van Elsschot, een sonnet waarbij je de jamben (vijfvoetig als ik me het goed van de kweekschool herinner) mag vergeten. Je weet wel:
“Er is niets aan te doen zoals gij ziet.
Drink dus een borrel bij een passend lied,
daar schele Piet reeds met uw tenen trekt.”

Zouden we meer moeten doen: genieten van elke dag die ons nog gegeven wordt in min of meer goede gezondheid. Er staan tegenwoordig teveel rouwadvertenties in de krant met een geboortedatum rond de 1950. En mocht ik dan toch stiekem de pijp uit gaan, drink dan ook maar een borrel bij een passend lied.